Factchecker: ‘Wie barbecuet neemt giftige stoffen uit rook op via de huid’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

‘Wie barbecuet neemt giftige stoffen uit rook op via de huid.’ Dat lazen we onlangs in Metro. Maar klopt dat wel?

‘Barbecue gepland? Dan kun je erna maar beter douchen’, kopte Metro onlangs. ‘Chinese wetenschappers aan de universiteit van Jinan in Guangzhou en Peking hebben aangetoond dat mensen die barbecueën giftige stoffen uit de rook opnemen via de huid’, lazen we. ‘De impact op lange termijn van deze polycyclische koolwaterstoffen is nog niet duidelijk. In afwachting daarvan raden ze aan om je kleren na het grillen meteen in de wasmachine te steken en een douche te nemen. “Kledij beschermt maar tijdelijk tegen de giftige stoffen. Zodra de rook is doorgedrongen in de stof, loop je risico op het opnemen van polycyclische aromatische koolwaterstoffen of PAK’s.”‘

Besluiten dat iedereen die barbecuet zijn kleren moet wassen, vind ik een angstverhaal.

Klopt dat?

Vorig jaar in juni stond in Metro een stuk met dezelfde kop. Andere media in binnen- en buitenland publiceerden ook over de studie en gaven mee dat ze net voordien in het vakblad Environmental Science & Technology was verschenen.

Om het belang van ‘dermale absorptie van PAK’s’ te kunnen inschatten, brachten de onderzoekers twintig 22- tot 25-jarige mannen samen in de Chinese metropool Guangzhou bij een houtskoolbarbecue van 2,5 uur, lezen we in die publicatie. PAK’s krijgen we vooral binnen via de maag door gegrilde voedingsproducten. Maar de huid is ‘een belangrijkere toegangsweg’ dan de longen, concludeerden de onderzoekers. Dat bleek uit urinestalen van de mannen.

‘Polycyclische aromatische koolwaterstoffen zijn moleculen die onder andere ontstaan door het verhitten en verbranden van organisch materiaal zoals hout, vlees of groenten’, legt toxicoloog Jan Tytgat (KU Leuven) uit. ‘Ze zijn kankerverwekkend en dringen inderdaad ook binnen via de huid. Ons lichaam kan die PAK’s neutraliseren – ontgiften via de lever. Heb je er evenwel te veel in je bloed, dan kan je lever dat niet trekken. Dan blijven ze circuleren en kunnen ze binden met DNA, wat kanker kan verklaren.’

Omdat de grens tussen veilig en giftig onmogelijk te kwantificeren valt, geldt wetenschappelijk een nultolerantie, zegt Tytgat. ‘Gezond is barbecueën niet, dat weten we. Vertaald naar de praktijk: blijf uit de rook, eet geen verbrande stukken en barbecue niet elke dag. Maar laat genieten met vrienden er niet voor.’

Wie grillen met houtskool bant, bant alle PAK’s immers niet. Ze zitten vooral in zwartgeblakerd eten en in de vlammenrook van sissend druipvet. Ook gasbarbecues en inductievuren geven rook uit wat je bruin bakt. PAK’s komen bovendien ook elders voor, zegt milieu-epidemioloog Tim Nawrot (UHasselt). ‘Ook motoren – vooral die op diesel – en houtkachels en kampvuren stoten ze uit.’

De Chinese studie is beperkt maar interessant omdat de opnameroute via de huid veelal wordt onderschat, zegt Nawrot. Ze ligt in lijn met eerder onderzoek naar arbeidsgezondheidsrisico’s bij asfaltleggers en brandweerlui, die gepaste beschermkledij nodig hebben.

‘Als je kleren naar de rook stinken en ze plakken tegen je zwetende lijf, dan kunnen die PAK’s inderdaad via de huid in je bloed terechtkomen’, zegt toxicologe Vera Rogiers (VUBrussel). ‘Maar besluiten dat iedereen die barbecuet zijn kleren moet wassen, vind ik een angstverhaal. Tenzij voor wie professioneel grilt, is dat als schieten met een kanon op een mug. De rooster minstens 20 centimeter boven het vuur leggen en pas beginnen te bakken als de kolen wit zijn, zoals bijvoorbeeld kanker.be adviseert, is belangrijker.’