Factchecker: ‘Linkerrijstrook snelst tijdens file’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Deze stelling lazen we vorig jaar in De Morgen. Maar klopt het wel?

‘Voor eens en altijd vastgesteld: linkerrijstrook snelst tijdens file.’ Die kop lazen we vorig jaar in De Morgen, en dat feit blijkt volgens de krant uit een studie van de Nationale Databank Wegverkeersgegevens (NDW) in Nederland. ‘Marthe Uenk-Telgen, verkeerskundig adviseur bij de NDW, onderzocht 64 ochtendspitsen van januari tot mei 2016. “We hebben daarbij geturfd welke rijstrook het snelst is. Duidelijk is dat links houden de grootste kans op een snellere rit oplevert”, concludeert ze in een blog.’

Ze hoopte dat haar onderzoek onder de radar zou blijven, lazen we nog. ‘Want als iedereen zich nu op het linkervak gaat parkeren, kloppen haar bevindingen niet meer.’

Dat tijdens de file de pechstrook de snelste is, weet zelfs de politie. En dat we zelf in de traagste rij staan, staat spreekwoordelijk vast. Die linkerrijstrook, hoeveel sneller is die?

Gemiddeld, ‘op een traject van zeg vijf kilometer’, leverde de snelste strook in vergelijking met de langzaamste volgens het onderzoek vier tot zes minuten voordeel op, lezen we in de blog. Voortdurend wisselen van rijvak geeft ‘wel wat extra winst, maar niet veel’, luidt de conclusie. ‘Wat meer zoden aan de dijk zet, is de rijstrook kiezen die lekker doorrijdt (meestal ligt die wat meer links) en daar rustig blijven hangen.’

Het linkervak was niet altíjd het snelste, beklemtoont Uenk-Telgen aan de telefoon. ‘Maar wel vaak.’ Hangt af van de locatie. En van het aantal rijstroken. ‘Op een autosnelweg met vier rijstroken, waarvan er dus vier de snelste kunnen zijn, levert de linkse in ongeveer veertig procent van de gevallen voordeel op. Op een snelweg met twee rijstroken, is dat in meer dan zestig procent van de gevallen zo.’

De NDW heeft geen nieuwe cijfers sinds vorig jaar. Maar zelf trotseert Uenk-Telgen de file in de regel ‘inderdaad links’, lacht ze. ‘Vaker dan voordien. En bewuster nu.’

Brede rondvraag over de vraag of links filerijden ook in ons land ‘vaak’ het snelst is, leverde geen harde gegevens op. Mobiliteitsorganisaties VAB en Touring kennen geen cijfers, het Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid (BIVV) en de FOD Mobiliteit en Vervoer evenmin.

Dicht in de buurt komen de ‘gemeten snelheden’ bij de verkeersindicatoren van het Vlaams Verkeerscentrum. ‘Maar die zijn niet opgeknipt per rijstrook’, zegt woordvoerder Peter Bruyninckx. ‘Wij hebben daarover geen onderzoek.’

Wie wel al cijfers analyseerde over snelheden per rijstrook in Vlaanderen, voor een studie (2015) naar de gevolgen van trajectcontrole, is Sven Maerivoet van Transport & Mobility (KU Leuven). Het tijdsvoordeel van links filerijden lijkt hem sowieso klein. ‘Maar als je de stelling naar de letter neemt, geldt ze ook in Vlaanderen, denk ik. Het Vlaamse wegennet is weliswaar minder aangepast aan de verplaatsingsbehoefte dan het Nederlandse, maar als chauffeurs gedragen we ons – in tegenstelling tot de minder gedisciplineerde Italiaanse of Griekse bijvoorbeeld – niet fundamenteel anders.’

Volgens onderzoek uit 2000 in het wetenschappelijke tijdschrift Chance dacht zeventig procent van de chauffeurs dat een andere rijstrook in de file sneller vooruitging dan die van henzelf, terwijl het tegendeel waar was. De auteurs dragen twee verklaringen aan. Het plezier (anderen inhalen) duurt in tijd doorgaans korter dan de ergernis (ingehaald worden). En een auto die we hebben ingehaald, ligt bovendien achter ons. Die zien we minder prominent dan de snoodaard die ons is voorbijgesjokt.