Factchecker: ‘Heb je in bad of bij een zwempartij water ingeslikt, dan kun je tot 72 uur erna verdrinken’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Dit lazen we op de nieuwssite ‘Newsner’. Maar klopt het wel?

’10-jarige jongen sterft één uur na zwemmen in zwembad – alle ouders moeten dit weten.’ Een bericht van de nieuwssite Newsner circuleert op verschillende sites, waaronder die van het vrouwenblad Libelle, en werd aan het begin van de grote vakantie breed gedeeld op Facebook. ‘Cassandra Jackson en haar 10 jaar oude zoon Johnny hadden een plezante dag gepland: ze zouden een zwembad gaan bezoeken niet ver van hun huis’, lazen we. ‘Na uren spelen en ploeteren was het tijd om naar huis te gaan. Johnny begon zich ziek te voelen, en vertelde zijn moeder dat hij zich slaperig voelde. Ze reageerde niet onmiddellijk en ging ervan uit dat hij vermoeid was van de hele dag in de zon te spelen. De jongen ging naar zijn kamer om te rusten. Een uur later ging Cassandra bij hem kijken. Ze zag dat zijn mond onder het schuim zat – en dat hij niet meer ademde (…).’ Doodsoorzaak? ‘Dit uiterst ongewone fenomeen wordt “late” of “droge” verdrinking genoemd, en kan voorkomen tot 72 uur na het nemen van een bad of het inslikken van water’, meldt Newsner. ‘Droge verdrinking beschadigt de longen en verhindert hun essentiële functie: zuurstof naar het bloed sturen en kooldioxide uit het bloed houden. Het vreselijke hieraan is dat het effect zich kan uitstellen en later opduiken als verstikking.’

Hoewel Newsner verwijst naar een nieuwsuitzending van de Amerikaanse tv-zender NBC, ogen zowel de nieuwssite als het bericht verdacht. Het stuk lijkt automatisch vertaald uit het Engels – het staat op de website ook in onder meer het Spaans, Deens en Turks – en Newsner geeft weinig of geen informatie over zichzelf.

Is het een hoax?

Het drama is oud nieuws uit 2008, leert internetresearch. Het is ook hoogst uitzonderlijk.

Wat onwaarschijnlijk lijkt, kán wel degelijk, zegt pneumoloog Lieven Dupont (KU Leuven). ‘Maar droge en late – of secundaire – verdrinking zijn, in tegenstelling tot wat Newsner schrijft, niet hetzelfde. Bij droge verdrinking sterf je niet door water in de longen. Je sterft door een zuurstoftekort als gevolg van een soort spasme van de stembanden. Kopje onder, water in de keel en spartelend naar adem happen: het kan, luguber gezegd, de keel dichtknijpen.’

Zo’n droge verdrinking gebeurt ín het water en vereist onmiddellijk reanimeren. De late verdrinking manifesteert zich pas achteraf, zegt Dupont. ‘Als je een zorgwekkende slok water in je longen hebt overleefd, kun je in de uren of dagen nadien toch tekenen van zuurstoftekort vertonen, doordat het water de binnenkant van longen en luchtwegen heeft beschadigd. Doe je niets, dan kan dat finaal tot late verdrinking leiden.’

Het goede nieuws is dat je de slechte afloop kunt voorkomen. Philippe Jorens, diensthoofd Intensieve Zorgen van het UZ Antwerpen: ‘Elke verandering van het normale is een alarmsymptoom. Blauwe lippen, onregelmatig ademhalen, extreme hoestbuien en overdreven vermoeidheid kunnen de eerste (voor)tekenen zijn van zorgwekkend zuurstoftekort. Stel je dat vast, bel dan de hulpdiensten of kom naar het ziekenhuis. Was er na de slok water kortademigheid of even bewustzijnsverlies, volg die persoon dan goed op. Check de eerste twee dagen om de paar uur of je alarmtekens ziet.’

In Vlaanderen verdrinken naar schatting enkele tientallen mensen per jaar, zegt Jorens. ‘Volgens wetenschappelijke literatuur vertegenwoordigen droge en late verdrinkingen samen ongeveer twee op de honderd drama’s.’