Factchecker: ‘Belgen staan dichter bij de Italianen dan bij de Nederlanders’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Dat zei Arjan Groen van Ernst & Young in De Volkskrant. Maar klopt het wel?

Ruim een jaar na de samensmelting van de Nederlandse supermarktgroep Ahold (van Albert Heijn) met zijn Belgische concurrent Delhaize Group, heeft Ahold Delhaize op 8 september de Belg Denis Knoops opzijgeschoven als ceo van Delhaize België. ‘Cultuurkloof nekt Belgische topman’, kopte de Volkskrant. ‘Tussen Nederlanders en Belgen zitten toch grote verschillen’, lazen we. ‘Belgen staan dichter bij de Italianen dan bij de Nederlanders’, zei zelfs Arjan Groen. ‘Hij is als fusie-overnamespecialist van Ernst & Young bij diverse Belgisch-Nederlandse fusies betrokken geweest en zegt dat het elke keer wordt onderschat.’

Staan Belgen dichter bij de Italianen dan bij de Nederlanders? Waarop steunt die boude uitspraak?

Op ervaring en eigen waarnemingen, zegt Arjan Groen aan de telefoon. ‘Ik heb meer dan drie jaar in Italië gewoond en gewerkt, geregeld ook met Belgen en Nederlanders. Een generalisering doet mensen natuurlijk onrecht aan. Maar Nederlanders zijn te eerlijk om aardig te zijn, en Belgen zijn te aardig om eerlijk te zijn. Dat laatste geldt ook voor Italianen. Zeker in contrast met de Nederlanders, die veel directer zijn.’ Belgen zijn net als Italianen bovendien ‘hiërarchischer’, zegt Groen. ‘Als je in België iets in beweging wilt krijgen, moet je bovenal de baas mee hebben. Dat is ook in Italië zo. Italiaanse bedrijven worden vaak door een padrone bestuurd die over alles beslist, van grote investeringen tot en met de aanschaf van paperclips toe. Nederlanders delegeren meer.’

Wat anekdotiek lijkt bij Arjan Groen, komt ook terug in onderzoek. Hoewel twee van de vier wetenschappers die we spraken het idee van ‘nationale culturen’ ‘achterhaald’ vinden, verwijzen ze alle vier naar een klassieke studie van Geert Hofstede als baken. Die intussen 88-jarige Nederlandse organisatiepsycholoog, emeritus hoogleraar aan de Universiteit Maastricht, heeft een model ontwikkeld waarin hij vervolgens landen positioneerde op basis van enquêtes.

België ligt dichter bij de Latijnse cultuur van Italië, Frankrijk, Spanje en Portugal, terwijl Nederland tot het ‘Germaanse Europa’ behoort, zegt Hofstedes model. ‘Het opmerkelijkste verschil is dat Belgen en Italianen masculiener, competitiever zijn dan Nederlanders’, verduidelijkt professor in de zakelijke communicatie Luuk Van Waes (Universiteit Antwerpen).

Onderzoek zet Belgen vooral dicht bij de Fransen, zegt Smaranda Boros (Vlerick), professor intercultureel management. ‘Belgen, Fransen en bij uitbreiding Italianen vinden loyauteit en teamwerk cruciaal. Ze mijden conflict en zijn überbeleefd als het over delicate aangelegenheden gaat, terwijl je in Nederland net respect betuigt door daar heel transparant over te praten.’

Houdt Boros nog een slag om de arm, dan krijgt Arjan Groen volmondig gelijk van Marinel Gerritsen, emeritus hoogleraar interculturele communicatie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. ‘Dat Vlamingen en Nederlanders dezelfde taal delen, is misleidend’, zegt ze. ‘Belgen zijn veel risicoschuwer, samen met Grieken en Japanners de hoogste onzekerheidsvermijders ter wereld.’

En het onderscheid tussen Vlamingen en Walen dan? ‘Interne verschillen die Belgen vaak als groot ervaren, zijn in realiteit heel klein’, zegt Gerritsen. ‘Qua waardepatroon lijken jullie erg op elkaar, en erg op de Fransen. De verschillen tussen Vlamingen en Walen zijn verwaarloosbaar als je ze vergelijkt met die tussen Nederlanders en Belgen.’