Factcheck: ‘Vrouwen zijn gemiddeld eerlijker dan mannen’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Dat vertelde Patrick Vermeren onlangs in een interview in De Morgen. Maar klopt dat wel?

Geven vrouwen anders leiding dan mannen? Nee, antwoordde Patrick Vermeren daarop onlangs in De Morgen. Vermeren geeft onder meer workshops over leiderschap en teamwerking en publiceerde onlangs het boek A Skeptic’s HR Dictionary, wat de aanleiding was voor het interview. ‘Als we kijken naar mensen die topposities bekleden, dan komen de profielen van mannen en vrouwen vrij goed overeen’, zei hij. ‘Maar vrouwen in topposities zijn dan ook niet representatief voor de gemiddelde vrouw. We weten uit de evolutionaire psychologie dat er wel degelijk verschillen bestaan tussen mannen en vrouwen. Een van de meest krachtige verschillen is dat mannen liever met dingen werken, en vrouwen liever met mensen, waardoor ze een empathisch voordeel hebben. Vrouwen zijn gemiddeld ook eerlijker dan mannen.’

De verschillen binnen de groep mannen of vrouwen zijn groter dan die tussen de seksen.

Liegt zij gemiddeld minder dan hij?

Vermerens claim steunt op onderzoek van onder anderen psychologen Kibeom Lee (University of Calgary) en Michael Ashton (Brock University) en op studiewerk van en persoonlijke communicatie met Reinout de Vries (Vrije Universiteit Amsterdam), zegt hij aan de telefoon, gestoffeerd per e-mail. De claim strookt ook met conclusies uit metastudies, zo blijkt.

Daarin zijn de resultaten van vele andere studies samengenomen, zegt psycholoog Bruno Verschuere (Universiteit van Amsterdam). ‘In elk ervan kregen de deelnemers een taakje waarin ze konden valsspelen. Voorspellen of je kop of munt gooit, bijvoorbeeld, waarna je jezelf kunt uitbetalen wanneer je het goed hebt. Wat blijkt? Ja, mannen spelen vaker vals. Statistisch significant, maar het verschil is erg klein.’ Een overzichtsstudie in Psychological Bulletin (2019) concludeerde dat 42 procent van de mannen loog tegenover 38 procent van de vrouwen, lezen we.

Verschillende persoonlijkheidsmodellen die onder meer ‘eerlijkheid’ meten, wijzen ‘vrij consistent op een verschil waarbij vrouwen gemiddeld iets hoger scoren’, zegt ook psycholoog Bart Wille (Universiteit Gent). ‘Maar de verschillen binnen de groep mannen of vrouwen zijn groter dan die tussen de seksen.’

Hoe praktisch bruikbaar is dat ‘gemiddeld eerlijker zijn’ van vrouwen dan? Eigenlijk niet, zegt Wille. ‘Daarvoor is het genderverschil te klein.’

Nog sceptischer is psychologe Colette Van Laar (KU Leuven). ‘Het is veel zinvoller om af te gaan op individuele informatie die je over iemand hebt.’ Onderzoekers hebben geprobeerd om de vraag contextvrij te beantwoorden, zegt Van Laar, ‘maar het probleem is natuurlijk dat de echte wereld zo niet in elkaar zit.’ Ze noemt de claim eerder onwaar, omdat de kwestie ’te contextafhankelijk’ is, en ook samenhangt met normen en verwachtingen. ‘Gemiddeld gezien worden jongens bijvoorbeeld meer gesocialiseerd om prestaties belangrijker te vinden, en meisjes meer gesocialiseerd om rekening te houden met anderen. Dat in acht genomen, is de verwachting dat mannen eerder geneigd zijn om te liegen wanneer eerlijk zijn in conflict komt met presteren – winst maken, een mooie job binnenhalen – en vrouwen wanneer hun eerlijkheid iemand pijn zou doen of sociale relaties zou schaden. Al is ook dát wellicht een onterechte veralgemening.’

Bronnen

• De Morgen, 19 oktober 2019
• Preferencesfortruthtelling
• Psychological Bulletin (2019), onderzoek achter betaalmuur
• Working paper Preferences for Truth-telling (2019)
• Judgement and Decision Making (2018)
• Assessment (2018), onderzoek achter betaalmuur
• Journal of Personality and Social Psychology (2008)
• Multivariate Behavioral Research (2004), onderzoek achter betaalmuur
• Journal of Personality and Social Psychology (2001)
• American Psychologist (1996), onderzoek achter betaalmuur
• Gedrag en Organisatie (2009)
• Personality and Social Psychology Review (2007)
• E-mailverkeer met Patrick Vermeren, 21-22 oktober 2019
• E-mailverkeer met Bruno Verschuere (Universiteit van Amsterdam), 21-24 oktober 2019
• E-mailverkeer met Bart Wille (UGent), 21-24 oktober 2019
• E-mailverkeer met Colette Van Laar (KU Leuven), 22-24 oktober 2019
• Interview met Patrick Vermeren, 21 oktober 2019
• Interview met Bart Wille, 21 oktober 2019
• Interview met Colette Van Laar, 23 oktober 2019

Alle bronnen zijn laatst geraadpleegd op 24 oktober 2019, tenzij anders vermeld.

* Bijgewerkt op 31/10/19 om 11:53, om bronvermeldingen en hyperlinks toe te voegen aan het artikel.

Krasse uitspraak, straf cijfer of dito feit in de actualiteit gezien? Stuur uw vraag met exacte bronvermelding van het citaat naar factchecker@knack.be

Knack maakt onderdeel uit van Roularta Media Group.