Factcheck: virale afbeelding met Armand Pien bewijst niet dat weerbericht nu ander advies geeft dan 40 jaar geleden

Op sociale media doet een afbeelding de ronde die suggereert dat voormalig VRT-weerman Armand Pien in 1982 zou hebben gezegd dat 32 graden ‘lekker weer’ was om te wandelen in de natuur. Anno 2023 zou hetzelfde weer, volgens de afbeelding, aanleiding geven tot alarmerende waarschuwingen. De realiteit blijkt genuanceerder.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media, onder meer op Facebook (hier gearchiveerd) en Twitter, wordt onderstaande afbeelding gedeeld.

We zien een foto van voormalig VRT-weerman Armand Pien. Die zou in de zomer van 1982 hebben gezegd ‘Het wordt 32 graden: lekker weer om te gaan zwemmen of wandelen in de natuur.’ Een groot contrast, suggereert de illustratie, met een aankondiging uit de zomer van 2023: ‘Het wordt 32 graden: Alarm! Crisis! Code Rood! Hitteplan! Insmeren! Schaduw! Airco!’

Wie de vaak gedeelde afbeelding heeft gemaakt, konden we niet achterhalen. Duidelijk is wel dat ze past in een breder discours van klimaatsceptici, dat we vaker zien opduiken op sociale media. Volgens die sceptici, van wie een aantal gelooft dat de klimaatverandering een hoax is, zou er tegenwoordig paniekerig worden gereageerd op warme temperaturen of andere weersomstandigheden. Een schril contrast is dat, volgens diezelfde klimaatsceptici, met hoe we vroeger met het weer omgingen. 

Zijn de vermeende quotes uit de weerberichten uit 1982 en 2023 authentiek?

We nemen contact op met VRT-woordvoerster Noëlla Goossens. Zij ging voor ons op zoek in het VRT-archief. ‘Er zijn weinig weerberichten van Armand Pien bewaard’, laat ze via e-mail weten. ‘Het enige wat ik in het archief kon terugvinden is een transcript van het weerbericht van 13 juli 1982. Daar staat niets in over fietsen of wandelen. Dat we de quote uit de Facebook-post niet terugvinden, wil niet zeggen dat Armand Pien dit nooit gezegd heeft, er is gewoon te weinig bijgehouden’, schrijft Goossens nog.

We nemen ook contact op met voormalig VRT-weerman Frank Deboosere, die eerder dit jaar met pensioen ging. Deboosere sluit niet uit dat zijn voorganger Armand Pien de in de afbeelding aan hem toegeschreven woorden heeft uitgesproken. ‘32 graden is op zich ook lekker weer om te gaan zwemmen of wandelen in de natuur. Zo is het aan de kust bijvoorbeeld doorgaans wat frisser dan in het buitenland, wat het niet onlogisch maakt dat mensen daar verkoeling gaan zoeken. En de natuur in trekken kan ook een goed idee zijn, zeker als dat bijvoorbeeld het bos is’, zegt Deboosere aan de telefoon. 

Wat zeker niet klopt, benadrukt Deboosere, is wat de illustratie zegt over de vermeende waarschuwingen uit 2023. ‘Insmeren en schaduw opzoeken is waardevol advies dat we vaker geven, maar het gebruik van airco zal je in Vlaanderen geen weerman of -vrouw horen promoten.’

Als we de adviezen uit 1982 vergelijken met die van nu, dan moeten we ook de context bekijken. ‘Warme dagen waren vroeger minder talrijk dan nu, wat verklaart waarom we er eerder de voordelen van inzagen. In 1965 was het op de warmste dag van het jaar 26 graden. In 1982 was er één dag waarop de temperatuur boven de 30 graden uitsteeg. Ter vergelijking: dit jaar hebben we al 5 tropische dagen geteld.’

Bovendien, benadrukt Deboosere, zijn we ons nu veel meer bewust van de schadelijke effecten van UV-straling op de huid, en hebben we meer kennis over de gevaren van hoge ozonconcentraties. We weten nu ook dat grote hitte tot oversterfte leidt  en dat we mensen moeten aansporen om voldoende te drinken bij hoge temperaturen.’

Op YouTube zijn video’s van uitzendingen van het weerbericht met Armand Pien terug te vinden. Daaruit blijkt dat Pien ook al in de jaren 1980 waarschuwde voor de gevaren van de hitte. In zijn weerpraatje (vanaf 07:45) van 22 juli 1983, bijvoorbeeld, maant de weerman de kijkers aan om op de heetste uren van de dag binnen te blijven, zoals ook inwoners van mediterrane landen dat doen tijdens de siësta.