Factcheck: video waarin Zelensky zegt dat hij de Donbas wil binnenvallen is strategisch geknipt

Online circuleert een video waarin de Oekraïense president Volodymyr Zelensky zou zeggen dat hij de Donbas wil binnenvallen. Maar de video werd strategisch geknipt. De stukken voor en na het fragment maken duidelijk dat het om een ironische opmerking van Zelensky gaat.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 21 februari deelt een Engelstalige X-gebruiker een video waarin de Oekraïense president Volodymyr Zelensky te zien is, terwijl hij enkele journalisten te woord staat. De ondertiteling bij de video gaat als volgt: ‘Vanaf vandaag gaan we de krijgswet invoeren, we zijn in oorlog. We zullen ten oorlog trekken, ons leger staat klaar. We zullen oorlog voeren in de Donbas. We zullen onze territoria terugnemen door oorlog te voeren, met ons leger. Het laat ons onverschillig hoeveel mensen zullen sterven, maar we zijn klaar om terug te keren, om ons land terug te krijgen. We zijn klaar voor directe militaire actie in de bezette gebieden.’

Voor sommige socialemediagebruikers vormt de video het bewijs dat de oorlog die al drie jaar in Oekraïne woedt, veroorzaakt is door de Oekraïners. Dat sluit aan bij recente uitspraken van de Amerikaanse president Donald J. Trump, die Zelensky onder meer ‘een dictator’ noemde. Eerder leek Trump ook te insinueren dat Oekraïne de oorlog zou zijn begonnen.
De oorlog in de Oekraïense Donbas-regio begon op 7 april 2014, toen een Russische commando-eenheid de regio Donetsk innam. Op 24 februari 2022 viel het Russische leger ook de rest van het land binnen. Op 24 februari 2022 viel het Russische leger ook de rest van het land binnen.

Klopt het dat Zelensky in een interview heeft gezegd dat Oekraïne de Donbas wil binnenvallen?

We nemen enkele screenshots van de video en laden die op bij Google Afbeeldingen. Zo komen we terecht op een YouTube-video, gepost op 10 oktober 2019 op het account van het Oekraïense medium Hromadske.

We kopiëren de titel van de video en googelen die. Zo komen we bij een artikel van Hromadske terecht. We vertalen het stuk en lezen dat Zelensky op 10 oktober 2019 een marathoninterview van 14 uur heeft gehouden. Het videovideofragment dat op X circuleert, begint op 3:03:18 en loopt tot 3:04:04.

We starten de video op 3:03:14, even voor de aanvang van het X-fragment. Zo komen we te weten dat de quote uit de X-video onvolledig is. Kort voor de X-quote zegt Zelensky namelijk het volgende: ‘Ik kwam als vredespresident, ik wil de oorlog beëindigen. Ik denk dat onze samenleving het belangrijkste is, en onze samenleving heeft niet gestemd voor een president die komt en zegt dat we (…)’, waarna het X-fragment begint. 

Dus de volledige quote van Zelensky gaat als volgt: ‘Ik kwam als vredespresident, ik wil de oorlog beëindigen. Ik denk dat onze samenleving het belangrijkste is, en onze samenleving heeft niet gestemd voor een president die komt en zegt dat we vanaf vandaag gaan we de krijgswet invoeren, we zijn in oorlog. We zullen ten oorlog trekken, ons leger staat klaar. We zullen oorlog voeren in de Donbas. We zullen onze territoria terugnemen door oorlog te voeren, met ons leger. Het laat ons niet onverschillig hoeveel mensen zullen sterven, maar we zijn klaar om terug te keren, om ons land terug te krijgen. We zijn klaar voor directe militaire actie in de bezette gebieden.’

In tegenstelling tot wat in de tweet wordt beweerd, benadrukt Zelensky net dat hij niet ten oorlog wil trekken.

Dat de quote uit haar context is getrokken, wordt nog duidelijker door het stukje nadien. Op 3:04:05 zegt Zelensky het volgende: ‘Dat wat u zegt, Roman, betekent opnieuw ten oorlog gaan (…) Dat betekent dat we ten oorlog moeten gaan op de Krim, zelfs als ons leger daar niet klaar voor is. Weet u, als president… Het gaat niet om het leger. Ik ben er als president gewoon niet klaar voor om onze mensen te verliezen.’ 

De video die circuleert werd dus strategisch geknipt, waardoor het lijkt alsof Zelensky aandringt op een invasie van Donbas om de Russische bezetting ongedaan te maken. Dat klopt niet.