Factcheck: tussen de 10 en 100 plasticdeeltjes per liter flessenwater

‘Een liter water, verpakt in plastic flessen, bevat gemiddeld tussen de 2 en 44 plasticdeeltjes’, zo lazen we in De Telegraaf. Een onderschatting, zo blijkt uit recent onderzoek. We beoordelen de stelling als eerder waar.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In De Telegraaf lazen we een artikel over microplastics in voeding. Er wordt verwezen naar de internationale website The Conversation, die stelt ‘dat een liter water, verpakt in plastic flessen, gemiddeld tussen de 2 en 44 plasticdeeltjes bevat’. Op die website vinden we inderdaad een artikel waarin die waarden worden geciteerd, meer specifiek wanneer het gaat over zogenaamde ‘single-use’ of wegwerp-waterflessen. The Conversation verwijst daarvoor naar een Duits onderzoek uit 2018.

‘Er zijn intussen al veel studies verschenen over het onderwerp’, zegt onderzoekster Maaike Vercauteren (UGent). ‘Deze dateert uit 2018, alweer een tijdje geleden. Als we naar recent onderzoek kijken, zien we dat de concentraties microplastics in flessenwater doorgaans nog een stukje hoger kunnen liggen. Dat kan te maken hebben met meetmethodes, maar ook met de ondergrens qua grootte van microplastics. In ons team werk ik nu, in opdracht van de FOD Volksgezondheid, aan een uitgebreide nota met een overzicht van de gerapporteerde concentraties microplastics in drinkwater. Die is nog niet gepubliceerd, maar we kunnen al stellen dat je per liter flessenwater gemiddeld tussen de 10 en 100 partikels microplastics vindt. Er zijn ook wel studies die nog meer vinden, maar er bestaat veel discussie over de gebruikte methodes. Dat blijkt ook uit een recent rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie.’

Er zijn ook verschillen per type plastic flessen. ‘Het cijfer dat ik aanhaalde, gaat over waterflessen die één keer gebruikt worden. Bij water in herbruikbare flessen, zoals plastic drinkbussen, worden gemiddeld iets hogere aantallen microplastics gevonden: tussen de 14 en 118 partikels per liter. Het heeft bijvoorbeeld te maken met het feit dat die flessen keer op keer uitgespoeld worden en ook langer blootgesteld worden aan zonlicht – dat zijn factoren waarbij plastic wordt afgebroken. Gelukkig zijn er goede alternatieven, zoals herbruikbare flessen uit aluminium, dus we hoeven zeker niet naar wegwerpflessen te grijpen.’

‘Wat ook opvalt, is dat we zelfs in drinkwater uit glazen flessen 12 à 50 partikels microplastics per liter vinden. Er zijn dan ook verschillende bronnen van plastics in water: de verpakking zelf, maar bijvoorbeeld ook de plastic dop die erop staat. En ook in het water zelf kunnen al plastics aanwezig zijn. We weten wel dat de concentraties microplastics in leidingwater veel lager zijn dan in flessenwater. Vorig jaar hebben we daarover een studie gepubliceerd. In Vlaams leidingwater bleken gemiddeld 0,01 partikels microplastics per liter te zitten. Daarmee neem je dus het minste risico.’

Toch is de wetenschap er nog niet uit hoe schadelijk microplastics zijn voor de gezondheid. Vercauteren: ‘We weten dat we een groot deel uitscheiden via onze stoelgang. Al kan het bijvoorbeeld wel dat erg kleine deeltjes opgenomen worden en zich verspreiden in ons lichaam. Maar dat zijn nog hypotheses. Wat al die microplastics op langere termijn aanrichten, is nog een groot vraagteken.’