Factcheck: tegenstanders coronabeleid misbruiken beelden van Italiaanse leraar die zichzelf in brand steekt

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media worden video’s en foto’s gedeeld van een Italiaanse leraar die zichzelf in brand steekt. Volgens de bijschriften zou de man zou zijn job verliezen omdat hij niet gevaccineerd is. Daar blijkt niets van aan: de man is gevaccineerd en van een mogelijk ontslag is geen sprake.

Op 1 februari verschijnt op de Facebookpagina ‘Nederland is van ons’ onderstaand bericht (hier gearchiveerd). De pagina heeft meer dan 45.000 volgers. 7000 mensen krijgen de post te zien.

De post toont een screenshot uit een video. Het bijschrift bevat een link naar het Telegramkanaal van ‘Nederland is van ons’ waar de video (opgelet: niet voor gevoelige kijkers) te bekijken is. Daarna staat er te lezen: ‘Afschuwelijke video: leraar in Italië steekt zichzelf in brand uit protest tegen de covidtirannie. Het blijkt dat hij ontslagen zou worden omdat hij niet gevaccineerd is.’

We vinden identiek dezelfde post (hier gearchiveerd) terug op de Facebookpagina ‘Ik stem op Geert Wilders & de PVV’, die bijna 20.000 volgers telt. Daar bereikt hij nog eens 3500 Facebookgebruikers.

Op de Facebookpagina ‘Kabinet Rutte III weg ermee’, met 2200 volgers, is de video gepost (bericht hier gearchiveerd). Op de beelden zien we een man die in brand staat en het uitschreeuwt van de pijn. Omstaanders, onder wie een man in uniform, snellen toe met brandblussers en proberen het vuur te doven.

Persoonlijk motief

We gaan na wat we in de Italiaanse pers kunnen terugvinden over dit incident. Wanneer we op de website van de Italiaanse krant la Repubblica zoeken met de Italiaanse woorden ‘professore’ (leraar) en ‘fuoco’ (vuur), dan krijgen we een artikel te zien met als titel ‘Calabria, prof si dà fuoco davanti alla caserma dei carabinieri di Rende. E’ grave’. (Calabrië: leerkracht steekt zichzelf in brand aan de politiekazerne van Rende. Het is ernstig.)

De locatie op de foto bij het artikel komt overeen met wat we zien op de beelden die op sociale media worden gedeeld. Het stuk is verschenen op 31 januari 2022. Eerder die dag, zo lezen we, heeft een 33-jarige leraar in de stad Rende, in de Zuid-Italiaanse regio Calabrië, zichzelf in brand gestoken, vlak voor de politiekazerne. Volgens la Repubblica werd de man vervolgens naar het ziekenhuis overgebracht. Hij zou er erg aan toe zijn maar niet in levensgevaar verkeren. Over het motief voor de daad is volgens de krant nog niets bekend, maar het zou zich in de persoonlijke sfeer situeren.

Ook in andere Italiaanse media vinden we het verhaal terug, onder meer in de lokale pers en in de nationale krant La Stampa. Die laatste meldt ook dat beelden van het incident op WhatsApp rondgaan.

Politici

Een dag later, op 1 februari, duiken verschillende Italiaanse Facebookposts op waarin wordt gezegd dat de man een zelfmoordpoging ondernam omdat hij ontslagen zou worden omdat hij niet gevaccineerd is tegen covid-19. Ook enkele Italiaanse politici verspreiden die informatie, onder wie voormalig parlementslid Marco Rizzo van de Partito Comunista (hier gearchiveerd).

Diezelfde dag al verschijnen soortgelijke berichten bij Nederlandstalige socialemediagebruikers. Niet alleen op Facebook, zoals we hierboven beschreven, maar ook op Twitter, waar foto’s en filmpjes van het incident worden gedeeld met dezelfde claims als bijschrift.

In een van de Facebookberichten, geplaatst in de groep ‘Nee tegen het vaccin’ (12.100 leden) staat een link naar een Engelstalig artikel met als titel ‘Italian teacher In critical condition after setting himself on fire in protest of the country’s vaccine mandate’ (‘Italiaanse leerkracht in kritieke toestand nadat hij zichzelf in brand had gestoken uit protest tegen de vaccinatieverordening van het land’).

Dat artikel verscheen op 31 januari op de website ‘The Covid World’, een site die zichzelf omschrijft als een niet-partijdige, onafhankelijke nieuwsorganisatie die geverifieerde verhalen wil brengen over bijwerkingen en overlijdens gerelateerd aan de coronavaccins.

De website schrijft dat de leraar zichzelf in brand stak uit protest tegen de verplichte vaccinatie voor leerkrachten die Italië vanaf 10 januari zou gelden. Voor de informatie over dat vermeende motief geeft de site geen bron.

Gevaccineerd

Het klopt dat er in Italië een vaccinatieplicht voor leerkrachten geldt. Het klopt echter niet dat de bewuste leerkracht een vaccin zou geweigerd hebben, zoals de berichten op sociale media stellen.

In een lokale nieuwsuitzending van de Italiaanse openbare omroep RAI heeft een woordvoerster van de politie verklaard dat de leraar wel degelijk gevaccineerd was en hem geen ontslag boven het hoofd hing.

In een geschreven verklaring, die onder meer werd opgepikt door QuiCosenza.it en Corriere della Calabria, heeft de advocate van de familie, Ines Perri, verklaard dat de man wel degelijk gevaccineerd is. Waarom de man tot de wanhoopsdaad overging, is voor de familie nog niet duidelijk, liet de advocate weten. Ze benadrukte wel dat het niets met vaccinatie of een mogelijk ontslag te maken heeft.

De advocate liet ook weten dat het voor de zwaar beproefde familie bijzonderlijk pijnlijk is dat de beelden van de wanhoopsdaad circuleren op sociale media en dat de tragische gebeurtenis schaamteloos wordt gerecupereerd door mensen die zich verzetten tegen de coronamaatregelen en -vaccinatie.

Ook de Italiaanse factcheckers van Facta en Open hebben de claims op sociale media onderzocht. Zij kwamen eveneens tot de conclusie dat de bewering dat de leraar zichzelf in brand stak omdat hij niet gevaccineerd was en ontslagen zou worden, onjuist is.