Factcheck: risicoperiode voor niet-geregistreerde schenkingen wordt verlengd, maar enkel voor nieuwe schenkingen

Wie een niet-geregistreerde schenking ontvangt, moet daar geen erfbelasting op betalen wanneer de schenker nog minstens drie jaar na de schenking blijft leven. Binnenkort wordt die termijn verlengd naar vijf jaar. Maar die verlengde termijn zal alleen gelden voor nieuwe schenkingen. Op reeds gedane schenkingen blijven de oude regels van toepassing.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

‘Hoe de bevolking controleren en controleren en controleren en dan paf…straffen. Vervaltermijn voor gedane schenkingen van 3 naar 5 jaar’, stelt een Facebookbericht van Vlaams Nieuws, een pagina met 3600 volgers.

We vermoeden dat Vlaams Nieuws het hier heeft over niet-geregistreerde roerende schenkingen. De post insinueert dat de regels zouden veranderen voor eerder gedane schenkingen, maar met zekerheid kunnen we niet concluderen dat Vlaams Nieuws dit zo heeft bedoeld. We sturen een bericht naar de Facebookpagina Vlaams Nieuws, met de vraag wat ze in deze post precies wilden zeggen. Voorlopig blijft dat bericht onbeantwoord.

Wat zeggen de huidige regels?

Roerende goederen zoals geld, aandelen, kasbons, juwelen en kunstwerken kunnen in Vlaanderen worden geschonken bij notariële akte. In dat geval is de notaris verplicht de akte te registreren en moet er schenkbelasting op worden betaald. Op een geregistreerde schenking van roerende goederen betalen partners en erfgenamen in rechte lijn 3 procent, alle anderen 7 procent.

Een roerende schenking kan evengoed onderhands: via een handgift (de overhandiging van een geldsom) of een bankgift (de overschrijving van geld). De schenker en de begiftigde bepalen dan zelf of ze die hand- of bankgift laten registreren. Wordt de schenking geregistreerd, dan moet er schenkbelasting op betaald worden, waarna de geschonken goederen definitief verdwijnen uit het vermogen van de schenker. Na het overlijden van de schenker is er geen erfbelasting meer verschuldigd.

Risico

Die laatste keuze houdt wel een risico in: sterft de schenker binnen de drie jaar na de schenking, dan worden de geschonken goederen in de aangifte van de nalatenschap opgenomen. Daardoor worden ze mee onderworpen aan de erfbelasting, alsof de schenking nooit heeft plaatsgevonden. In het slechtste geval draag je dan 27 procent af.

Vandaag bedraagt de risicoperiode – ook wel ‘verdachte periode’ genoemd – in Vlaanderen drie jaar. In het nieuwe Vlaamse regeerakkoord is afgesproken dat de verdachte periode voor nieuwe schenkingen wordt uitgebreid naar vijf jaar. Dat betekent dat de ontvanger van een niet-geregistreerde schenking alsnog de volle pot aan erfbelasting moet betalen wanneer de schenker binnen de vijf jaar na de schenking overlijdt, zo legt Trends uit in een recent artikel over de nieuwe maatregel. De Vlaamse regering wil families daarmee aanmoedigen om te kiezen voor een geregistreerde schenking. Dat zou de Vlaamse overheid extra inkomsten moeten opleveren.

Controle

De controle gebeurt via rekeningonderzoeken van de fiscus, maar ook de banken moeten verdachte transacties melden. Kleine bedragen vallen mogelijk buiten het vizier van de belastingdienst, maar grote schenkingen glippen wellicht niet langer door de mazen van het net, volgens Trends.

In haar regeerakkoord maakte de Vlaamse regering ook bekend dat ze de belastingtarieven voor kleine en middelgrote erfenissen in de komende jaren stapsgewijs wil verlagen. De details van die plannen – zoals concrete percentages en grensbedragen – worden nog uitgewerkt.

Nieuwe schenkingen

De exacte datum van de inwerkingtreding van de nieuwe regeling is nog niet bekend. Maar het is in ieder geval zo dat de nieuwe regeling alleen zal gelden voor nieuwe ongeregistreerde schenkingen vanaf het moment van invoering.

Dat laatste heeft Michaël Devoldere, de woordvoerder van de Vlaamse minister van Begroting en Financiën Ben Weyts (N-VA) bevestigd aan VRT NWS.

Voor reeds gedane schenkingen blijft dus de oude regeling van toepassing, in tegenstelling tot wat het Facebookbericht mogelijk insinueert.

Op 19 oktober heeft Vlaams minister-president Matthias Diependaele duidelijkheid verschaft over de datum waarop de nieuwe regeling ingaat. “Die zal ingaan op 1 januari volgend jaar”, zei hij in ‘Het ontbijt’ met Michaël Van Droogenbroek in De ochtend op Radio 1.

Tijdens dat gesprek benadrukte Diependaele ook dat de verlenging van de ‘verdachte periode’ van 3 naar 5 jaar enkel geldt voor schenkingen van roerende goederen vanaf 1 januari 2025. ‘De uitbreiding van 3 naar 5 jaar geldt niet voor al bestaande schenkingen die vóór 1 januari 2025 afgesloten zijn’, stelde Diependaele.