Factcheck: ‘Ongeveer 2,5 miljoen Belgen hebben vaak last van darmproblemen’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Dat lazen we in een advertorial voor probioticum in Het Nieuwsblad. Maar klopt dat wel?

‘Steeds meer mensen hebben bijna regelmatig te maken met darmproblemen’, lazen we onlangs in De Zondag. Experts spreken van het prikkelbaredarmsyndroom (PDS), vermeldde de als krantenbericht verpakte advertentie voor Kijimea. Dat is een probioticum of preparaat met ‘goede darmbacteriën’, dat je zonder voorschrift kunt kopen. Advertorials voor hetzelfde middel doken eerder in verschillende kranten op. In Het Nieuwsblad van 25 februari 2019 staat er zelfs een opmerkelijk cijfer bij: ‘Ongeveer 2,5 miljoen Belgen hebben vaak last van darmproblemen zoals diarree, buikpijn of winderigheid’, lazen we toen.

Het bedrijf achter het probioticum, Synformulas GmbH, reageert op e-mail noch telefoon. Niet verwonderlijk, denkt professor Heiko De Schepper, darmspecialist aan de Universiteit Antwerpen. Volgens onderzoek in Clinical Epidemiology (2014) heeft wereldwijd namelijk 11 procent PDS. ‘Als we die cijfers doortrekken naar België – het is geen “beschavingsziekte”, zoals soms wordt beweerd – dan kom je grofweg uit op 1,2 miljoen.’ Ook ‘steeds meer’ valt niet hard te maken, zegt De Schepper, ‘want we hebben maar weinig historische gegevens, en de criteria om PDS te definiëren veranderen ook om de paar jaar.’

Probiotica zijn ongevaarlijk, maar ze worden niet terugbetaald. Vraag raad aan je huisarts.

In de diagnostiek is of was PDS een soort vergaarbak, legt De Schepper uit. ‘Bepalen of patiënten het hebben of niet, kunnen we alleen op basis van de klachten die ze rapporteren’, zegt hij. ‘Er zijn geen andere meetwaarden of labtests die erop wijzen.’

Als onderzoeken geen verklaring van de klachten opleverden – kanker, bijvoorbeeld, of glutenintolerantie – dan kleefden artsen er twintig jaar geleden vaak het etiket PDS op, vult professor en gastro-enteroloog Jan Tack (KU Leuven) aan. ‘Het syndroom is hinderlijk maar ongevaarlijk’, zegt hij. Tack wordt in mei voorzitter van de Romestichting, het internationale comité van wetenschappers dat PDS sinds de jaren 2000 beter afbakent. Vandaag gelden de zogeheten Rome IV-criteria (2016). Op basis van een daarop geënte enquête bij en zelfrapportage van een representatief staal van volwassen Belgen heeft Tack kersverse cijfers voor ons land, die zijn verschenen in United European Gastroenterology Journal.

Definieer je de aandoening (te) ruim, dan heeft 17,6 procent van de Belgen PDS, zo blijkt. Gebruik je de strikt wetenschappelijke standaard, dan gaat het om 5,5 procent. ‘Die 5,5 procent heeft buikpijn, al minstens een half jaar en de laatste drie maanden minstens één keer per week, die optreedt of verbetert wanneer ze stoelgang maken. Die kan hard en minder frequent zijn (constipatie), of zacht- en regelmatiger (diarree)’, preciseert Tack. ‘Neem je de brede definitie – simpelweg “chronische buikpijn die verband houdt met je stoelgangpatroon” – dan kom je ruimer uit op die 17,6 procent. Maar dat is zeker te veel. Daar zitten ook mensen bij die bijvoorbeeld lactose-intolerantie hebben, zoals na onderzoek zou blijken.’

De waarheid ligt in het midden, zegt hij. ’11 à 12 procent, ongeveer 1,3 miljoen Belgen, is een billijke schatting.’

Zijn zij gebaat bij probiotica? ‘Sommige patiënten wel, anderen niet’, zegt Tack. ‘Probiotica zijn ongevaarlijk, maar ze worden niet terugbetaald. Vraag raad aan je huisarts. Na een kort gesprek weet die of je PDS hebt of niet en kan die je verder adviseren.’