Factcheck: niet bewezen dat je bloeddrukverlagers beter ‘s avonds inneemt

Een online artikel titelt dat het beter is om bloeddrukverlagende medicijnen ‘s avonds in te nemen. Het stuk baseert die conclusie op de resultaten van één onderzoek, waarvan de  bevindingen door een recentere studie zijn weerlegd. Volgens cardiologen is er tot nu toe geen reden om aan te nemen dat het een verschil maakt op welk moment bloeddrukverlagers worden ingenomen.  

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In een online artikel van het Nederlandse magazine Margriet wordt gezegd dat het beter is om bloeddrukverlagende medicijnen ‘s avonds in te nemen dan op een ander tijdstip (hier gearchiveerd). Margriet deelde het artikel ook verschillende keren op Facebook (hier gearchiveerd). In totaal bereikte het 1,9 miljoen mensen.

Volgens het artikel hebben Spaanse onderzoekers ontdekt dat je bloeddrukverlagende medicijnen beter ’s avonds voor het slapengaan inneemt. Die conclusie is gebaseerd op de resultaten van een studie die werd uitgevoerd door de Universiteit van Vigo en in 2020 werd gepubliceerd. Bij het onderzoek waren 19.000 patiënten met hoge bloeddruk betrokken. De ene helft van de groep kreeg de opdracht om ’s ochtends bloeddrukverlagers te slikken, de andere helft moest dat ’s avonds doen. Tijdens de 6 jaar dat de proefpersonen werden gevolgd, kregen 3246 mensen te maken met hart- en vaatziekten, 310 van hen overleden aan de gevolgen van daarvan. De groep die de bloeddrukverlagers ‘s avonds innam, liep 56 procent minder risico om een hartaanval, een beroerte of andere hart- en vaataandoeningen te krijgen, aldus het Margriet-artikel. Opvallend was ook dat diezelfde groep een betere nierfunctie en betere cholesterolwaarden had. Volgens de wetenschappers zou meer onderzoek nodig zijn om uit te zoeken wat dat verschil precies veroorzaakt, stelt het artikel nog.

We leggen het artikel voor aan kliniekhoofd cardiologie aan het UZA Hilde Heuten, die  gespecialiseerd is in de behandeling van hart- en vaatziekten door hoge bloeddruk. ‘De Spaanse studie die het artikel beschrijft, is de eerste grootschalige studie die bij een grote groep patiënten heeft onderzocht of het tijdstip van de inname van bloeddrukverlagers een invloed heeft op de prognose van de patiënt. Na afloop van het onderzoek bleek dat de avondgroep zijn risico op hart- en vaatziekten met meer dan 40 procent verminderd zag. Dat toch wel erg hoge percentage is echter door andere wetenschappers in vraag gesteld, omdat het bloeddrukverschil tussen beide groepen zo klein was dat het dat hoge percentage onmogelijk kon verklaren,’ vertelt dokter Heuten aan de telefoon.

Therapietrouw

Zoals het artikel ook vermeldt, werden bij de avondgroep ook betere cholesterolwaarden en een betere nierfunctie opgetekend dan bij de ochtendgroep. ‘Die gunstiger waarden kunnen, los van de hoogte van de bloeddruk, ook leiden tot een lager risico op hart- en vaatziekten’, legt dokter Heuten uit. Alleen waren die betere waarden volgens Heuten geen gevolg van het ‘s avonds innemen van de bloeddrukverlagers. ‘De kans is groter dat de patiënten in beide groepen al bij de start van het onderzoek waarden hadden die niet helemaal vergelijkbaar waren, en die verschillen kunnen voor een deel het lagere risico op hart- en vaatziekten bij de ene patiëntengroep verklaren. Het is moeilijk te achterhalen wat daar precies heeft gespeeld, maar het zou kunnen dat er iets is misgelopen bij de rekrutering van de proefpersonen. Het is niet ondenkbaar dat patiënten werden geselecteerd op therapietrouw, en dat er later bij de groepsindeling te weinig aandacht is besteed aan bepaalde aspecten.’

Professor Tine De Backer, cardioloog in het UZ Gent en voorzitter van het Belgisch Hypertensie Comité, laat via e-mail weten dat ze uit de gegevens in de studie niet kan opmaken dat er significante verschillen tussen beide groepen zouden zijn geweest. ‘Therapietrouw is inderdaad belangrijk maar patiënten werden gerandomiseerd en hopelijk waren in beide groepen mensen even therapietrouw, al zou dat geverifieerd moeten worden’, schrijft De Backer verder. Zijn de resultaten van de Spaanse studie “vervalst”, of is de studie slordig gedaan? Moeilijk om te zeggen. De resultaten zijn vrij spectaculair en riepen daarom vragen op. Het is wel zo dat Spanjaarden een andere levensstijl hebben, en dat kan meegespeeld hebben. Misschien leven zij meer ’s avonds, gaan ze later slapen en hebben ze meer nachtelijke hoge bloeddruk?’

Geen verschil

Dokter Heuten wijst erop dat in 2022 een recentere studie is verschenen, die werd uitgevoerd in het Verenigd Koninkrijk bij meer dan 10.000 patiënten: de Time Study (Treatment In Morning versus Evening Study). ‘Dat was een correct opgezette, gerandomiseerde studie, waarbij geen enkel verschil werd vastgesteld tussen de twee patiëntengroepen die hun bloeddrukverlagers op verschillende momenten hadden ingenomen. Daarmee heeft die studie de conclusie van de eerdere Spaanse studie weerlegd.’

‘In juni was ik nog op het jaarlijkse congres van de European Society of Hypertension in Milaan, waar nieuwe richtlijnen zijn voorgesteld in verband met hoge bloeddruk. Daarin wordt klaar en duidelijk gesteld dat het tot nu toe niet is aangetoond dat het beter zou zijn om bloeddrukverlagers ‘s ochtends of ‘s avonds in te nemen. Ook een internationale expertengroep die een meta-analyse van de beschikbare studies heeft gedaan, kwam tot de conclusie dat geen van beide opties een significant voordeel oplevert’, aldus nog dokter Heuten. Daarmee is professor De Backer het eens: ‘Er is op dit moment geen reden om te stellen dat iedereen antihypertensiva ’s avonds zou moeten nemen. Bovendien bestaat de kans dat mensen de avondinname gemakkelijker vergeten. En een pil die niet ingenomen wordt kan ook niet werken.’

Vergeten

‘Het belangrijkste is dat de patiënt de medicijnen iedere dag op ongeveer hetzelfde tijdstip slikt’, legt Heuten nog uit. ‘Precies daar zit het grootste probleem: na een half jaar neemt nog slechts één op de twee patiënten de medicatie correct in. Uit ervaring weten we dat patiënten die hun medicatie ‘s avonds innemen, ze vaker vergeten. Daarom adviseren wij vaker om de pillen ‘s ochtends in te nemen. Vaak is dat ook een vraag van de patiënt zelf, omdat sommige bloeddrukverlagers een vochtafdrijvende stof bevatten en mensen dan vaker moeten opstaan om te plassen. Wanneer mensen veel verschillende medicijnen moeten slikken, is het dan weer goed om de inname te spreiden over de dag. Om al die redenen bekijkt de arts individueel met iedere patiënt wanneer de inname best gebeurt.’ Professor De Backer beaamt: ‘In functie van het profiel van de patiënt en in overleg met die laatste bekijkt de arts best wat haalbaar is.’