Factcheck: niet bewezen dat er een verband is tussen westerse voeding en depressie

‘Depressief door westerse voeding’, lazen we in een artikel op de website van ABC Gezondheid. Er zijn aanwijzingen dat de scheve verhouding tussen vetten in het westerse dieet gelinkt is aan depressie. Maar een causaal verband is nog niet aangetoond. We oordelen dat er geen bewijs is voor de stelling.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op de website van ABC Gezondheid verscheen op 6 juni een artikel met de titel ‘Depressief door westerse voeding’. De auteur van het stuk probeert die stelling hard te maken door te verwijzen naar een studie bij apen die een westers dieet kregen voorgeschoteld. Apen met depressief gedrag hadden een hoger cholesterolgehalte in het bloed en meer cholesterol die geassocieerd wordt met omega 6-vetzuur dan met omega 3. ‘De consumptie van omega 6 verhoogt de kans op depressie en abnormaal gedrag’, gaat de auteur verder.

Er werden al veel studies verricht naar de relatie tussen depressie en voedingsgewoontes. Een metastudie uit 2022 linkt gezonde eetgewoontes inderdaad aan het minder vaak voorkomen van symptomen die wijzen op depressie. Een soortgelijke studie uit 2020 stelt wel dat de bestaande literatuur over het onderwerp nog vooral gebaseerd is op studies met dieren, zoals de studie waar ABC Gezondheid naar verwijst.

Een studie uit 2020 vond geen verband tussen depressie en de verhouding tussen verschillende soorten cholesterol bij mannen. Enkel een relatieve toename van triglyceriden – vetten die worden gebruikt als bron en opslagplaats voor energie in het lichaam – zou volgens de onderzoekers bij mannen de kans op depressie verhogen. Bij vrouwen was er voor geen enkele verhouding een verband met depressie.

Psychiater en depressiespecialist Stephan Claes (Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven) vindt dat zowel de stelling als de conclusies van de metastudies met de nodige scepsis bekeken moeten worden. ‘Er zullen wel studies zijn die verschillen in dieet vinden bij mensen met en zonder depressies, maar om een causaal verband te bewijzen heb je grote studies nodig, waarbij mensen door de tijd onderzocht worden na een interventie.’

Die scepsis wordt gedeeld door gezondheidspsycholoog Inge van der Wurff (Open University). Al ziet zij meer aanwijzingen voor een verband tussen westerse voeding en depressie: ‘Als je ongezond en veel ultrabewerkt voedsel eet, loop je meer risico op depressie. De relatie tussen vetten en depressie is heel complex, maar over het algemeen zijn de twee wel gecorreleerd.’

Voor een causaal verband is er volgens Van der Wurff nog geen bewijs. ‘Mensen die veel ongezond eten blijken een grotere kans op depressie te hebben, maar mensen met depressie eten ook vaker ongezond.’

Volgens Van der Wurff is bovendien wel bewezen dat vetten die rijk zijn aan omega 3 een positief effect hebben op mensen die al lijden aan depressie of angstaanvallen. Dat besloot een metastudie uit 2023 naar die stelling. Ook twee studies uit 2017 die gezonde voeding in het algemeen testen als behandeling voor depressie, leverden positieve resultaten op. Een andere meta-analyse uit 2019 stelt dat meer omega 3 innemen weinig tot geen effect heeft op het risico om depressie te ontwikkelen.

Er zijn dus aanwijzingen, maar er is geen bewijs voor een causaal verband. ‘Het zou onethisch zijn om een studie op te zetten waarbij je mensen bewust ongezond eten geeft, maar de claim wordt wel ondersteund door observationeel onderzoek’, besluit van der Wurff.