Factcheck: nee, Zwitserland heeft mammografie niet verboden

Online circuleert de claim dat Zwitserland mammografieën zou verboden hebben. Dat klopt niet. Volgens de Zwitserse regering en de Zwitserse kankerliga is een mammografie nog altijd de meest gebruikte procedure om vroegtijdig borstkanker te kunnen opsporen. 

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media circuleert de claim dat Zwitserland de mammografie, een röntgenfoto van een borst,  heeft verboden. Ook Nederlandstalige socialemediagebruikers delen de stelling. In een tweet lezen we het volgende: ‘Zwitserland stopt met mammografie als screeningsinstrument. Ook in Nederland werd mammografie voor het screenen op borstkanker eerder ter discussie gesteld.’

Klopt het dat Zwitserland de mammografie als medische procedure heeft verboden?

Neen, zo blijkt uit een factcheck van persbureau AFP, die de claim in mei onder de loep nam. Aan AFP bevestigde de Zwitserse regering dat ze mammografie niet heeft verboden. Het persbureau nam ook contact op met de Zwitserse kankerliga. Een woordvoerder verklaarde het volgende: ‘In Zwitserland is mammografie momenteel de belangrijkste methode voor de vroege opsporing van borstkanker. Het wordt uitgevoerd in alle Zwitserse kantons. Als onderdeel van het georganiseerde screeningsprogramma worden vrouwen van 50 jaar en ouder systematisch uitgenodigd om tweejaarlijks een mammografie te laten uitvoeren. In kantons waar zo’n programma niet bestaat, wordt de mammografie uitgevoerd in overleg met de arts.’

Straling

Dat een mammografie borstkanker zou veroorzaken, circuleert al langer online. Knack schreef er in het verleden deze factcheck over en oordeelde dat de stelling misleidend is. Het klopt dat bij een mammografie röntgenstralen worden gebruikt. Die kunnen schadelijk zijn en het risico op kanker verhogen. Daarom moeten een mammografie alleen worden uitgevoerd als het echt nodig is, benadrukten experten toen. Die benadrukken eveneens dat de stralingsdosis bij een mammografie streng gecontroleerd wordt. 

Uit statistieken blijkt dat 1 op de 9 vrouwen ooit borstkanker krijgt, met een toenemend risico naarmate ze ouder worden. Bij vrouwen tussen 40 en 49 jaar krijgt 1 op de 50 borstkanker, terwijl dat bij vrouwen boven de 50 jaar stijgt naar 1 op de 28. Vanaf 50 jaar wegen de voordelen van een mammografie zwaarder dan de nadelen. Het aantal vrouwen dat borstkanker overleeft doordat een mammografie de ziekte tijdig heeft opgespoord ligt duizend keer hoger dan het aantal vrouwen dat overlijdt na een borstkanker die wordt veroorzaakt door de stralingsdosis bij een mammografie.