Factcheck: nee, ziekenhuizen moeten niet alle bedden op Intensieve Zorg vrijhouden voor coronapatiënten

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Volgens een bericht op de Facebookpagina ‘Nurses for freedom’ zouden ziekenhuizen alle bedden op Intensieve Zorg (IZ) moeten vrijhouden voor coronapatiënten. Dat klopt niet. Volgens het noodplan dat nu van kracht is, wordt 60 procent van de IZ-bedden voor covidpatiënten gereserveerd.

Op 23 april verschijnt onderstaand bericht op Nurses for freedom, een Facebookpagina van ‘mensen die in de zorg werken maar niet achter de coronamaatregelen staan’. Ze pleiten voor het einde van die maatregelen, die ze disproportioneel noemen, en voor meer middelen voor de gezondheidszorg. Ze roepen ook op om vandaag, 1 mei 2021, naar het Ter Kamerenbos in Brussel te komen.

De Facebookpagina bestaat sinds 19 april en heeft 6729 volgers. Onderstaande Facebookpost werd al 329 keer gedeeld en bereikte 59.600 mensen.

In het eerste deel van de post schrijven Nurses for freedom dat ‘ook de ziekenhuizen deze leugens beu zijn’. Ze vragen om ‘de waanzin te stoppen’ en roepen getuigen op om te vertellen wat er in hun ziekenhuis of woonzorgcentrum fout loopt. Wat ze precies bedoelen met die ‘leugens’ en ‘waanzin’ valt uit de tekst niet op te maken.

In de commentaren discussiëren mensen over de vraag of de ziekenhuizen op dit moment vol liggen met covidpatiënten of niet. Een aantal van hen lijkt ervan overtuigd dat overheid en media de cijfers overdrijven, anderen benadrukken dat de druk op de ziekenhuizen wel degelijk erg hoog is.

Het tweede deel van de post blijkt een screenshot van een privébericht waarin iemand vertelt wat hij of zij zou hebben gehoord van een dame die in de raad van bestuur zit van het ziekenhuis AZ Sint-Jan in Brugge. De auteur van het bericht geeft cijfers over het aantal coronapatiënten in Sint-Jan en in Serruys Oostende, dat tot dezelfde ziekenhuisgroep behoort. Hij of zij schrijft ook dat ‘ze door de overheid verplicht worden om alle bedden op Intensieve Zorg vrij te houden’.

Fase 2A

Klopt het dat ziekenhuizen verplicht zijn om alle bedden op Intensieve Zorg vrij te houden voor covidpatiënten? Neen, zo blijkt.

Sinds het begin van de coronacrisis wordt het ziekenhuisnoodplan gecoördineerd door het Comité Hospital & Transport Surge Capacity (HTSC). Het HTSC is een overlegorgaan waarin vertegenwoordigers zitten van verschillende overheden, de ziekenhuisfederaties, de gezondheidsinspectie, defensie en wetenschappelijke experten. Het HTSC rapporteert aan de Risk Management Group.

In functie van de epidemiologische situatie en de belasting van de ziekenhuizen past het HTSC de werking van de ziekenhuizen aan en regelt het eventuele patiëntentranfers. Het ziekenhuisplan bestaat uit verschillende fases die kunnen worden geactiveerd.

Onafhankelijk van de bezettingsgraad moeten ziekenhuizen permanent 15% van de erkende bedden op hun afdelingen Intensieve Zorg reserveren voor covidpatiënten. Verder is het aantal IZ-zorgbedden dat ziekenhuizen voor covidpatiënten moeten voorbehouden afhankelijk van de fase die op dat moment van kracht is.

60%

Sinds 6 april 2021 is fase 2A van kracht, wat betekent dat elk ziekenhuis 60% van de bedden op Intensieve Zorg moet vrijhouden voor covidpatiënten, en dat het 15% extra IZ-bedden moet creëren voor covidpatiënten. Alle dringende en noodzakelijke activiteiten moeten ook blijven doorgaan, en alle lopende (levens)noodzakelijke therapie (chemotherapie, dialyse,….) of noodzakelijke revalidatie moet worden worden voortgezet.

Ook in de hoogste fase (fase 2B) moet elk ziekenhuis 60% van de IZ-bedden voorbehouden voor covidpatiënten, het moet dan wel 40% extra IZ-capaciteit creëren. Er bestaat dus geen enkele situatie waarbij een ziekenhuis 100% van de bedden op Intensieve Zorg voor coronapatiënten moet voorbehouden, zoals het bericht van Nurses for freedom stelt.

Foute cijfers

‘Ons ziekenhuis zorgt voor voldoende covid-IZ-capaciteit, zoals de overheid van ons verwacht’, laat algemeen directeur Hans Rigauts van AZ Sint-Jan via e-mail weten. ‘Op dit moment hebben wij inderdaad nog covidplaatsen vrij op de afdeling Intensieve Zorg. Daarnaast hebben wij 24 bedden ter beschikking voor de reguliere Intensieve Zorg, bijvoorbeeld voor mensen die een ongeval krijgen, een zware ingreep moeten ondergaan of aan een andere ernstige ziekte lijden. Die 24 IZ-bedden voor niet-covidpatiënten zijn voortdurend volzet. De druk op de reguliere zorg blijft hoog en we proberen zo goed als mogelijk hierin te voorzien.’

Ook de cijfers in het Facebookbericht zijn volgens Rigauts verkeerd. ‘Wij hadden op 23 april 2021 op de campus Sint-Jan Brugge 20 covidpatiënten, van wie 15 op Intensieve Zorg. Op campus Henri Serruys Oostende hadden we 14 covidpatiënten, van wie 3 op Intensieve Zorg.’

Niet onbenut

Ook woordvoerster Karolien De Prez van het UZ Brussel ontkent dat ziekenhuizen alle bedden op Intensieve Zorg zouden moeten vrijhouden voor covidpatiënten. ‘In fase 2A, die nu van kracht is, moeten we 60% van de bedden vrijhouden voor covidpatiënten en moeten we bijkomend 15% IZ-bedden voor covidpatiënten creëren. Dat is wat de overheid ons oplegt.’

Ook het UZ Gent bevestigt dat het niet alle IZ-bedden voor covidpatiënten moet vrijhouden. ‘Wat de cijfers van de verschillende fases ook zeggen, wij puzzelen elke dag opnieuw om geen enkel bed of personeelslid onbenut te laten op Intensieve Zorg’, zegt persverantwoordelijke Karlien Wouters. ‘Wanneer er minder covidpatiënten zijn, dan laten we opnieuw meer ingrepen doorgaan voor patiënten die daarna op IZ terechtkomen. Wij hebben allerlei maatregelen genomen tijdens de drie golven om naast de covidzorg toch zoveel mogelijk andere patiënten te kunnen helpen. Zo hebben we tijdens de tweede golf IZ-bedden gecreëerd in de ontwaakzaal en we hebben ook het Brandwondencentrum al ingenomen voor IZ-patiënten zonder covid en zonder brandwonden.’