Factcheck: nee, winterdepressies maken je niet vatbaarder voor verkoudheden en griep

‘Mensen die lijden aan een winterdepressie zijn ook vatbaarder voor verkoudheden en griep’, zo lazen we bij Het Laatste Nieuws. Volgens experts klopt dat niet. Naast klassieke depressiesymptomen hebben mensen met een winterdepressie vooral last van slaperigheid en een drang naar calorierijk voedsel.

Op 16 december schreef Het Laatste Nieuws over de winterblues: ‘Bij zo’n 5 procent van ons neemt dit zelfs een extreme vorm aan. Zij lijden aan een zogenaamde winterdepressie.’ Er volgen enkele symptomen van die winterdepressie of Seasonal Affective Disorder (SAD). Vervolgens stelt de auteur dat mensen met een winterdepressie ‘vaak ook vatbaarder zijn voor andere ziektes zoals verkoudheden en griep’.

SAD is een vorm van depressie die verband houdt met de veranderingen in seizoenen en vooral voorkomt tijdens de herfst en winter. Kortere dagen en minder daglicht zouden een chemische reactie in het brein veroorzaken die leidt tot symptomen van depressie, schrijft het Johns Hopkins-instituut voor Geneeskunde op zijn website.

Maar maakt winterdepressie je daadwerkelijk meer vatbaar voor verkoudheden en griep? Geen enkele expert kon daar een positief antwoord op geven. ‘Ik heb geen weet van een direct verband tussen verkoudheden of griep en winterdepressie’, zegt psycholoog Ybe Meesters (Universiteit Groningen) die bekendstaat als winterdepressie-expert. ‘Ze komen allebei wel vaker voor in de winter.’

Dat bevestigt psychiater Piet Snoeck (AZ Delta): ‘Hypothetisch zou je kunnen zeggen dat mensen die aan een winterdepressie lijden vaker binnenzitten en dus ook meer in aanraking komen met andere mensen die eventueel het griepvirus dragen. Maar dan wordt de kans op besmetting niet vergroot door de depressie op zich.’

Een winterdepressie kan wel tot andere symptomen leiden dan een reguliere depressie. ‘Naast de klassieke symptomen zoals neerslachtigheid hebben mensen met een winterdepressie een grote behoefte aan slaap en verlangen ze naar calorierijk eten. Dat verhoogde slaappatroon is een opvallend verschil met andere vormen van depressie waarin vaak minder wordt geslapen’, legt Meesters uit.

Snoeck behandelt een winterdepressie met lichttherapie. ‘We denken dat winterdepressie te maken heeft met melatonine. Dat is de stof die je slaperig maakt. Licht in de ogen zorgt ervoor dat melatonine snel afneemt, waardoor je je ’s ochtends minder slaperig voelt. Maar als je in de winter minder in aanraking komt met zonlicht, vlakt die dagelijkse melatonineschommeling af. En dan kun je je slaperiger blijven voelen.’

Dat proces speelt niet alleen bij mensen die lijden aan winterdepressie. ‘Iedereen heeft een beetje last van dat gebrek aan licht. Het is onduidelijk waarom dat bij sommigen tot een depressie leidt’, aldus Snoeck. ‘Hoe dichter je bij de Noordpool woont, hoe groter de kans op winterdepressie. In Nederland lijdt bijvoorbeeld 3 procent van de bevolking aan winterdepressie en heeft 8 procent last van winterblues’, zegt Meesters.

Maar wat zorgt er dan voor dat het gebrek aan licht bij sommigen tot depressie leidt? ‘We vermoeden dat melatonine een depressiehormoon is’, zegt Snoeck. ‘Om van een echte winterdepressie te spreken, moet het patroon twee jaar na elkaar voorkomen. Vaak lijden mensen hier hun hele leven aan. In dat geval spreken we van een stoornis’, zegt Meesters nog.