Factcheck: nee, we krijgen geen kleinere neus en grotere ogen in de toekomst

De Nederlandse krant De Telegraaf schrijft dat de mens in de toekomst een kleinere neus en grotere ogen zou krijgen. Maar dat klopt niet, zeggen experten.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In de Nederlandse krant De Telegraaf lezen we dat de mens in de toekomst een kleinere neus en grotere ogen zou krijgen. Dat zou het gevolg zijn van de huidige technologische ontwikkelingen waardoor we onze ogen intensiever gaan gebruiken. Onze neus zou daarentegen kleiner worden. Klopt dat?

‘Die bewering rammelt aan alle kanten’, zegt professor Maarten Larmuseau, geneticus en evolutiebioloog verbonden aan de KU Leuven. ‘Evolutie past zich niet zomaar aan bepaalde technologische ontwikkelingen aan. Ze heeft te maken met overleving via natuurlijke selectie, en voortplanting via seksuele selectie.’

Larmuseau geeft het voorbeeld van de Bajau, een volk uit Zuid-Oost-Azië dat al eeuwenlang leeft van onderwaterjacht. ‘Uit onderzoek blijkt dat die groep door de band genomen een grotere milt heeft. Die staat hen toe om langer onder water te blijven. Dat die genetische modificatie verspreid is geraakt, is een gevolg van natuurlijke selectie. Mensen met een grotere milt konden langer onder water blijven. Zij konden meer vangen, werden rijker en waren beter in staat om hun kroost in leven te houden. Aangezien zij meer kinderen hadden, is die genetische modificatie verspreid geraakt. Zij zijn de ‘winnaars’ van de natuurlijke selectie.’ Maar dat proces gaat traag, benadrukt Larmuseau. ‘Zo’n evolutie neemt eeuwen in beslag, en dan nog gaat het over een heel beperkte populatie.’

‘Evolutie ontstaat als een bepaalde genetische verandering plaatsvindt die je een overlevings- of voortplantingsvoordeel geeft binnen je leefomgeving’, vult emeritus professor evolutie- en gedragsbiologie Mark Nelissen (UAntwerpen) aan. ‘Het klopt dat we in onze evolutie bepaalde veranderingen hebben ondergaan. Denk maar aan het feit dat wij niet langer een staart hebben. Op een bepaald moment werd die overbodig waardoor we die uiteindelijk zijn verloren. Het niet hebben van een staart bood een voordeel. Maar een neus gebruik je niet enkel om te ruiken, maar ook grotendeels om te ademen, en blijft dus van belang.’

Is het überhaupt mogelijk om te voorspellen hoe de mens er zal uitzien de komende eeuwen?

‘Absoluut niet’, zegt Larmuseau. ‘We weten zelfs nog niet alles over onze evolutie in het verleden. Wat we wel weten, is dat de mens zich in de loop der tijden heeft aangepast aan verschillende leefomstandigheden. In al die tijd zijn we wat betreft fysieke kenmerken zoals de grootte van onze ogen en neus niet veel veranderd.’ Daarnaast, benadrukt Larmuseau, is het niet zo dat we evolueren naar een soort ideaalstaat. ‘Het is onmogelijk om te weten welke genetische kenmerken er zich in de toekomst zullen verspreiden. De evolutie is blind. We kunnen dus nu nog niet voorspellen hoe onze verre nakomelingen er zullen uitzien’, besluit Larmuseau.