Factcheck: nee, we hebben geen 60.000 gedachten per dag

‘Elke dag flitsen er zo’n 60.000 gedachten door ons hoofd’, zei de Frans-Amerikaanse coach Christine Lewicki in een interview met De Morgen. Maar er lijkt geen enkele wetenschappelijke bron te zijn waaruit dit blijkt. Uit onderzoek blijkt dat dit cijfer eerder rond de 6000 ligt. We beoordelen de stelling als onwaar.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In De Morgen lazen we een interview met de Frans-Amerikaanse coach Christine Lewicki, die het boek Ik stop met klagen! schreef. ‘Elke dag flitsen er zo’n 60.000 gedachten door ons hoofd, waarvan er op een doordeweekse dag 95 procent dezelfde zijn’, klinkt het.

We nemen contact op met Lewicki met de vraag om meer uitleg, maar krijgen niet tijdig een antwoord. Maar het is een cijfer dat zeer regelmatig opduikt in allerlei gedrukte en online media.

In een artikel in Forbes, dat al uit 2012 dateert, verscheen dezelfde claim, met een verwijzing naar onderzoek van een zekere Fred Luskin van Stanford University. Maar dat blijkt onvindbaar, en in een factcheck-artikel van de Amerikaanse website PolicyViz reageert diezelfde Luskin als volgt: ‘Ik heb geen idee waar die uitspraak vandaan komt.’

Ook een andere bron waarnaar vaak wordt verwezen, een studie van de National Science Foundation, blijkt onvindbaar.

Volgens professor psychologie Tom Beckers (KU Leuven) kunnen we met vrij grote zekerheid stellen dat deze uitspraak ‘nonsens’ is. ‘Dit getal slaat nergens op: als je ervan uitgaat dat mensen ongeveer 16 uur per dag wakker zijn, 57.600 seconden dus, dan zou je bijna één gedachte per seconde hebben. Dat lijkt me totaal onmogelijk.’

Ook zijn collega Peter Kuppens (KU Leuven) kent geen enkele bron die dit aantoont. Hij gaat ervan uit dat het pure onzin is. ‘Zo’n uitspraak roept bij mij heel veel achterdocht op. De inwendige monoloog die mensen hebben, valt bijna onmogelijk te kwantificeren.’

Als we in de wetenschappelijke literatuur duiken, vinden we wel een artikel uit 2020 over onderzoek waarbij via hersenscans werd gezocht naar het aantal ‘gedachtewormen’ of patronen die onze verschillende gedachten van elkaar afbakenen. De onderzoekers concludeerden dat de gemiddelde mens ongeveer 6200 gedachten per dag heeft. ‘Je kunt discussiëren over wat “één gedachte” precies betekent en het blijft natuurlijk een schatting, maar het lijkt me wel redelijk aanvaardbaar’, zegt Beckers.

Ook professor psychologie Alain Van Hiel (UGent) vermoedt dat de uitspraak over de 60.000 gedachten geen enkele wetenschappelijke basis heeft. ‘Het artikel dat uitkomt bij 6200 gedachten lijkt me wél gebaseerd op degelijk onderzoek. Ook enkele andere studies komen uit bij soortgelijke resultaten, tussen de drie en twaalf gedachten per minuut. Dus ik vermoed dat die inschatting vrij correct is.’

En dan is er nog deel twee van de uitspraak: dat 95 procent van die gedachten dezelfde zouden zijn. Ook dat trekken de experts zeer in twijfel. ‘Uit een onderzoek uit de jaren tachtig, waarvoor 107 volwassen proefpersonen een week lang om de paar uur een signaal kregen om prompt te noteren waaraan ze dachten, bleek dat er een heel scala aan onderwerpen de revue passeerde’, vertelt Van Hiel. ‘Vijftien procent van de gedachten ging over werk, 11 procent over klusjes, 9 procent over vrije tijd, 8 procent over zichzelf, 7 procent over andere mensen, 5 procent over televisie en radio, 5 procent over voedsel, enzovoort.’