Factcheck: nee, virale afbeelding toont geen ‘acht artsen die omkwamen bij Braziliaanse vliegtuigcrash’

Na een vliegtuigcrash in Brazilië gaat in kringen van vaccincritici een afbeelding rond die acht slachtoffers zou tonen. Geclaimd wordt dat het om kankeronderzoekers zou gaan, en dat zij een verband zouden onthullen tussen mRNA-vaccins en zogenaamde turbokankers. Dat klopt niet: de foto die circuleert toont studenten en professoren van een Braziliaanse universiteit die het leven verloren bij de crash. Slechts een van hen was oncoloog, en er is geen enkel bewijs dat zij onderzoek deed naar mRNA-vaccins.  

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 20 augustus verschijnt op de Facebookpagina ‘Vlaams Nieuws’ onderstaand bericht.

‘Dit zijn de acht artsen die omkwamen bij de vliegtuigcrash in Brazilië! Ze onderzochten de verbanden tussen mRNA-injecties en turbokanker en wilden hun werk publiceren’, lezen we. Onder de tekst staat een screenshot in zwart-wit, met een montage van portretfoto’s van acht mensen met daaronder namen en functietitels, in het Portugees.

Uit de reacties op de post blijkt dat sommigen dit vliegtuigongeval ‘verdacht’ vinden, en er zelfs een complot van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in zien. 

De post circuleert ook op andere Facebookpagina’s en op X. Het bericht werd bovendien ook in het Frans, Grieks en Duits gedeeld.

Crash

Op 9 augustus 2024 kwamen 62 mensen om het leven toen een vliegtuig van de Braziliaanse luchtvaartmaatschappij Voepass neerstortte in de buurt van de Braziliaanse stad São Paulo. De crash kostte het leven aan 58 passagiers en vier bemanningsleden. 

Na de crash circuleerden al snel ongefundeerde berichten en geruchten, waaronder de afbeelding met de acht portretten, met de claim erbij dat het zou gaan om ‘acht kankeronderzoekers’ die ‘een verband zouden gaan onthullen tussen mRNA-vaccins en zogenaamde turbokankers’. Maar klopt dat wel?

Met Google Afbeeldingen vinden we al snel de oorsprong van het screenshot uit de veelvuldig gedeelde post. De originele foto werd op 9 augustus 2024 gepubliceerd op de Instagrampagina van de Universiteit van West-Paraná (UNIOESTE).

Biografieën

De foto van UNIOESTE, die werd overgenomen in de socialemediaposts, toont echter geen ‘acht kankeronderzoekers’. De UNIOESTE-universiteit publiceerde, ook op 9 augustus, een persbericht op haar website waarin ze het overlijden meldde van negen – geen acht – van haar huidige en voormalige studenten en professoren. ‘De docenten, artsen en oud-studenten zaten op vlucht 2283 van de luchtvaartmaatschappij Voepass Linhas Áreas, die op weg was van Cascavel Regional Airport naar Guarulhos International Airport – São Paulo en afgelopen vrijdag neerstortte in de gemeente Vinhedo (SP)’, schreef de universiteit, samen met een korte biografie van ieder slachtoffer dat aan de universiteit was verbonden.

Bij die slachtoffers was slechts één oncoloog: Mariana Comiran Belim. Zij werkte als klinisch oncologie-assistent in het Uopecan Kankerziekenhuis en als arts op de afdeling intensieve zorg in het Universitair Ziekenhuis West-Paraná (HUOP). Het Uopeccan Kankerziekenhuis in Cascavel bevestigde op zijn Instagramaccount en op zijn Facebookpagina dat Belim een van de slachtoffers van de vliegtuigramp was. 

De factcheckers van AFP vonden geen bewijs dat ze werkte aan onderzoek naar mRNA-vaccins of zogenaamde turbokankers.

Deonir Secco was professor in de landbouwtechniek op de Cascavel Campus. Uit de informatie die terug te vinden is over zijn publicaties en carrière blijkt niet dat hij onderzoek zou hebben gedaan naar kanker of naar vaccins.

Edilson Hobold was professor lichamelijke opvoeding met ‘uitgebreide ervaring’ in ‘sporttraining en sportpedagogie’. Hij publiceerde heel wat over sport, maar niets over kanker.

José Roberto Leonel Ferreira was radioloog in het Hospital Policlínica Cascavel en ging onlangs op emeritaat als professor aan UNIOESTE. Nergens is terug te vinden dat hij onderzoek zou hebben gedaan naar kanker of mRNA-vaccins.

Sarah Sella Langer was kinderarts, volgens het bericht van de UNIOESTE-universiteit. ln haar condoleancebericht op Facebook vermeldde de Braziliaanse Vereniging van Allergologen en Immunologen niet dat Langer aan studies over mRNA-vaccins of kanker zou hebben gewerkt.

Ana Caroline Redivo studeerde in 2014 af aan de UNIOESTE-universiteit en werkte als  diëtiste. Er is geen enkele aanwijzing dat zij aan ‘kankeronderzoek’ zou hebben gewerkt op haar socialemedia-accounts of in de aankondiging van haar dood op haar Instagramaccount.