Factcheck: Nee, vaccins veroorzaken geen autisme

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In een Instagrampost wordt gezegd dat vaccins autisme zouden veroorzaken. Voor die stelling, gebaseerd op een frauduleus onderzoek van een ondertussen geschorste Britse dokter, is nooit enig bewijs gevonden.

Op 12 november post de Instagrampagina wakeupbelgium onderstaand bericht. De pagina, die 1166 volgers telt, pleit naar eigen zeggen voor ‘vrijheid voor het volk’, toont zich kritisch ten opzichte van de coronamaatregelen en lijkt sterk gekant tegen vaccinatie.

‘Er wordt ons verteld dat autisme genetisch is, maar autistische kinderen hebben geen autistische ouders, grootouders, overgrootouders of betovergrootouders. Je begrijpt het wel’, stelt het bericht. Bij de commentaren zegt wakeupbelgium letterlijk: ‘Autisme wordt veroorzaakt door vaccins. Voor vaccinaties had je geen mensen met autisme. Dit is bevestigd door duizenden artsen.’

Nu het debat over vaccineren tegen covid-19 hoog oplaait, valt te verwachten dat soortgelijke posts in de komende tijd nog drukker zullen worden gedeeld en becommentarieerd.

The Lancet

De bewering dat vaccins, en in het bijzonder het MBR-vaccin (mazelen-bof-rubellavaccin), autisme zouden kunnen veroorzaken, circuleert al vele jaren. Waar komt ze vandaan? Daarvoor moeten we terug naar 1998. In dat jaar publiceerde de Britse arts Andrew Wakefield een studie in het prestigieuze medische vakblad The Lancet. Hij onderzocht voor die studie twaalf kinderen met een ontwikkelingsachterstand, waarvan negen met autisme. Hun ouders waren ervan overtuigd dat er een verband was tussen het autisme en het MBR-vaccin.

In zijn studie suggereerde Wakefield een mogelijk oorzakelijk verband tussen het mazelenvaccin en autisme. Achteraf zou blijken dat Wakefield de studie volledig uit zijn duim had gezogen. De arts had zich laten omkopen door de advocaat die de gezinnen onder de arm hadden genomen met de bedoeling schadevergoeding te krijgen voor het autisme waaraan hun kinderen leden.

Het zou twaalf jaar duren voor The Lancet de publicatie van Wakefield zou intrekken en een rechtzetting zou publiceren. In 2011 omschreef het British Medical Journal (BMJ) de studie als fraude. Het Britse orgaan dat bevoegd is voor de medische licenties oordeelde dat Andrew Wakefield met opzet zijn research had vervalst, met de bedoeling een link te bewijzen tussen het MBR-vaccin en autisme, waarop hij werd geschorst als arts.

Opstoot

Ondertussen was het kwaad geschied: de studie had veel persaandacht gekregen en heel wat ongeruste ouders lieten hun kinderen niet meer vaccineren tegen mazelen. De vaccinatiegraad daalde opmerkelijk in de jaren na de publicatie, zowel in de Verenigde Staten als in het Verenigd Koninkrijk. Het leidde tot ernstige opstoten van de besmettelijke infectieziekte.

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie stierven in 2018 meer dan 140.000 kinderen aan mazelen. Ook in Europa komt de ziekte de laatste jaren weer meer voor.

Het vermeende verband tussen het vaccin en autisme is door wetenschappelijk onderzoek sinds de publicatie van Wakefield al meermaals weerlegd. In 2014 verscheen een overzichtsstudie van de tot dan toe gevoerde onderzoeken naar de relatie tussen de vaccinatie van kinderen en autismespectrumstoornissen. Die studie werd uitgevoerd door wetenschappers van de universiteit van Sydney, die de gegevens bestudeerden van bijna 1,3 miljoen kinderen. Ze stelden geen enkel verband vast tussen vaccinatie en autisme.

In 2019 volgde een studie bij 657.461 Deense kinderen, die ruim tien jaar lang werden opgevolgd. De meerderheid van de kinderen kreeg het MBR-vaccin, 5% kreeg het niet. In totaal ontwikkelden 6517 kinderen autisme, dat is ongeveer 1 op de 100. De onderzoekers vonden geen verschil tussen het aantal kinderen met autisme in de gevaccineerde groep en in de niet-gevaccineerde groep.

Over de oorzaken van autisme is er veel dat we nog niet weten, maar volgens de dokters waarmee de Amerikaanse factcheckers van Politifact spraken, kunnen vaccins worden uitgesloten. Na tientallen jaren research is het ondertussen bewezen dat het aantal mensen met autisme niet toeneemt wanneer vaccins bij een bevolking worden geïntroduceerd. En ook geen enkel labo heeft ooit kunnen aantonen dat vaccins autisme zouden kunnen veroorzaken.