Factcheck: nee, uit documenten van Pfizer blijkt niet dat het coronavaccin 1291 bijwerkingen heeft

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In een recente Doorbraak-column schrijft Alain Grootaers dat uit documenten zou blijken dat Pfizer bij het testen van zijn coronavaccin op 1291 bijwerkingen stuitte. Dat klopt niet. De lijst van ‘1291 bijwerkingen’ is in werkelijkheid een opsomming van zogenaamde AESI’s (Adverse Events of Special Interest). Dat zijn geen bijwerkingen die concreet zijn vastgesteld als een gevolg van vaccinatie met Pfizer, maar een lijst van mogelijke bijwerkingen die tijdens de monitoringperiode bijzonder in de gaten worden gehouden.

‘U bent bedrogen en belazerd door de grootste fraude op wereldschaal ooit gepleegd. De verantwoordelijken die hier willens en wetens aan hebben meegewerkt zullen ter verantwoording worden geroepen. […] De Belgische staatsvirologen, ook wel bekend als De Paniekzaaiers, zoeken al maar beter naar een advocaat.’ Met die dreigende woorden besluit columnist Alain Grootaers een artikel dat op 10 maart verscheen op de opiniewebsite Doorbraak onder de titel ‘Covid: de grootste fraude ooit’.

De column is een absolute hit in coronasceptische kringen. Heel wat vaccinkritische groepen deelden het stuk op hun website, waaronder Artsen voor Vrijheid, Bewuste Burgers en Want to Know.

Op Doorbraak bleef het, zelfs achter een betaalmuur, meer dan een week lang het meest gelezen stuk. Op Facebook circuleerden honderden screenshots van de tekst. Maar wie de tekst zelf wilde delen, kreeg een bericht te zien dat het ging om ‘desinformatie die kan leiden tot fysieke schade’.

Uit de lucht gegrepen is dat niet: de ‘opmerkelijke nieuwsfeiten’ die Grootaers in zijn column opsomt, blijken broodjeaapverhalen uit de internationale antivaxbeweging.

Datadump

Een van die verhalen gaat over de Food and Drug Administration (FDA), de Amerikaanse overheidsdienst die de markttoegang van geneesmiddelen moet goedkeuren. Volgens Grootaers had de FDA bepaalde documenten 75 jaar geheim willen houden, maar had ze die recent als een ‘gigantische datadump’ van 55.000 pagina’s vrijgegeven. Waarom? ‘Om de vis te verdrinken’, want uit de documenten zou blijken ‘dat Pfizer bij het testen van het vaccin op 1291 bijwerkingen stuitte, waaronder enorm ernstige gevallen die tot zware ziekte en de dood konden leiden en hebben geleid in de testfase’. Klopt dat?

In augustus 2021 verleende de FDA het Pfizer-vaccin een definitieve goedkeuring in de Verenigde Staten. Een actiegroep vroeg, op basis van een wet op openbaarheid van bestuur, inzage in alle Pfizer-documenten die tot dat oordeel hadden geleid.

Zo’n vrijgave kan namelijk niet zomaar: elke pagina moet eerst nagekeken worden op bedrijfsgeheimen of privacygevoelige informatie, bijvoorbeeld die van proefpersonen. De FDA begon in november 2021 met het vrijgeven van die documenten in kleine tranches, maar dat zou decennia aanslepen. Het kwam tot een rechtszaak. Vorige maand werd vastgelegd dat de FDA haar tempo moest opdrijven: 10.000 pagina’s in maart en april, 80.000 pagina’s in mei, juni en juli, 70.000 pagina’s in augustus, en vanaf dan telkens 55.000 pagina’s per maand.

Van een recente ‘gigantische datadump’ van 55.000 pagina’s is dus nog geen sprake. De documenten waarnaar Grootaers verwijst, waren bovendien al openbaar sinds november. En als de FDA binnenkort grote hoeveelheden documenten lost, is dat niet om ‘de vis te verdrinken’, maar omdat de organisatie dat moet van de rechter.

Bijwerkingen

Wat staat er in die vrijgegeven documenten? Zijn er ‘1291 bijwerkingen’ opgedoken ‘bij het testen van het vaccin’? Nee, zo blijkt. Het rapport waarnaar Grootaers verwijst, gaat niet over de testfase, maar over de periode van december 2020 tot februari 2021. In die maanden beschikte het Pfizer-vaccin al over een voorlopige goedkeuring en werd het wereldwijd in miljoenen dosissen toegediend. De lijst van ‘1291 bijwerkingen’ is in werkelijkheid een opsomming van zogenaamde AESI’s (Adverse Events of Special Interest). Dat zijn geen bijwerkingen die concreet zijn vastgesteld als een gevolg van vaccinatie met Pfizer, maar een lijst van mogelijke bijwerkingen die tijdens de monitoringperiode bijzonder in de gaten worden gehouden. Dat legden de factcheckers van Politifact al uit in een recente factcheck.

Verder vermeldt Grootaers dat er ondertussen sprake zou zijn van maar liefst 24.404 ‘spontaan gemelde overlijdens waarvan de vaccins van Pfizer en Moderna de oorzaak zijn’. Daarvoor verwijst hij naar de Amerikaanse databank VAERS (Vaccine Adverse Event Reporting System). Maar een gemelde bijwerking in VAERS betekent niet dat er een oorzakelijk verband met een vaccinatie is vastgesteld. Zo’n eventuele band wordt pas later concreet onderzocht.

Children’s Health Defense

Waar haalde Grootaers al die foutieve cijfers en beweringen vandaan – de ‘55.000 pagina’s’, de ‘1291 bijwerkingen’, de VAERS-dodentallen? We vinden ze terug in een persbericht dat op 3 maart, een week voor de publicatie van Grootaers’ column, werd uitgestuurd door Children’s Health Defense, de antivaxorganisatie van Robert Kennedy Jr. Onder aan het Doorbraak-artikel voegde Grootaers een bronverwijzing toe naar een pdf-file, en ook die staat op de website van Children’s Health Defense.