Factcheck: nee, slapen in een pikdonkere kamer doet je niet vermageren

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

‘Wie een summerbody wil, slaapt het best in een pikdonkere kamer.’ Dat lazen we onlangs in de gratis krant Metro. Maar het klopt niet helemaal.

‘Dat blauw licht slecht is voor je ogen en je nachtrust, wist je al, maar ook daglicht ban je beter uit je kamer met dikke gordijnen. Je lichaam kan dan immers meer calorieën verbranden.’ Die tip lazen we in de krant Metro. Hij wordt toegeschreven aan dokter Michael J. Breus van The American Academy of Sleep Medicine. Enig opzoekingswerk leert dat Breus een psycholoog is. Op zijn website verscheen het artikel ‘ 7 things your nutritionist probably doesn’t know about sleep‘ (‘7 dingen die je voedingsdeskundige waarschijnlijk niet weet over slaap’). Breus schrijft daarin dat ‘bedachtzaam omspringen met lichtconsumptie een te weinig gebruikt middel is om ons gewicht en ons metabolisme te helpen controleren’.

‘Er zijn wetenschappelijke aanwijzingen dat slapen in een donkere omgeving gunstig kan zijn voor de stofwisseling’, laat professor Liesbeth van Rossum, internist-endocrinoloog in het Erasmus MC (Rotterdam) per mail weten. In het boek VET belangrijk. Feiten en fabels over voeding, vetverbranding en verborgen dikmakers, dat ze samen met dr. Mariëtte Boon schreef, verwijst ze naar een grote Britse studie uit 2014 met meer dan 100.000 vrouwen. Wie niet in een volledig verduisterde slaapkamer sleep, bleek gemiddeld dikker dan wie dat wel deed. Dat zou samenhangen met een verstoring van de centrale klok in het brein, waardoor de stofwisseling ontregeld wordt. ‘Te weinig slaap is ongunstig voor zowel de stofwisseling als het lichaamsgewicht, maar een oorzakelijk verband tussen slapen in een donkere kamer en afvallen is nog niet aangetoond.’

Neurologe en slaapexperte Inge Declercq (UZA), van wie binnenkort het boek De kracht van slapen (Van Halewyck) verschijnt, verwijst naar gelijkaardige onderzoeken. ‘Er zijn studies geweest die satellietbeelden analyseerden: in gebieden waar ’s nachts veel licht is, komt relatief meer overgewicht voor. Maar je moet erg opletten met conclusies: een statistisch verband is nog geen oorzakelijk verband.’ De bewering dat ons lichaam meer calorieën verbrandt in een pikdonkere kamer, houdt volgens Declercq wetenschappelijk geen steek. ‘Een donkere slaapkamer is wél bevorderlijk voor onze slaap en cruciaal voor de werking van onze biologische klok. In werkelijkheid zijn er twee “kloksystemen” die op verschillende manieren met elkaar communiceren en in balans moeten zijn. De “centrale klok” die zich in de hypothalamus in de hersenen bevindt en de “perifere klokken” die in ons lichaam allerlei processen regelen, waaronder verteringsprocessen en hormoonhuishouding. In een donkere kamer krijgen ons brein en de centrale klok de juiste signalen waardoor het slaapsysteem wordt aangezet, en gaan de perifere klokken ook in “slaapstand”. Die synchronie tussen centrale en perifere kloksystemen is essentieel voor ons metabolisme en voor een evenwicht in energieverbruik, vetopslag in de cellen en eetlust. Het helpt om ons gewicht te controleren. Maar er is geen enkel bewijs dat slapen in het donker ons helpt om meer calorieën te verbranden en dus te vermageren.’

Inge Depoortere, hoogleraar op de afdeling gastro-enterologie (KU Leuven) beaamt dat een donkere slaapkamer vooral belangrijk is om de biologische klok optimaal te laten functioneren. ‘Als die verstoord wordt, zoals bij shiftwerk, kunnen er ziektepatronen ontstaan. Dan spreken we van “chronodisruptie”. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat mensen die veel te weinig slapen meer kans hebben op obesitas.’