Factcheck: nee, Shein-werknemers slaken geen noodkreten via kledingetiketten

Volgens berichten op sociale media zouden werknemers van het Chinese modemerk Shein noodkreten slaken via boodschappen die ze in kledingetiketten verstoppen. Daarvoor is echter geen bewijs.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Een Knack-lezer meldt ons dat hij een opmerkelijke fotocollage op zijn tijdlijn zag passeren. De fotocollage werd op 5 juni door een Mexicaan online geplaatst en gaat over het Chinese modemerk Shein (hier gearchiveerd). In die collage klaagt de Mexicaan de precaire werkomstandigheden aan. De Spaanse tekst wordt door Facebook automatisch als volgt vertaald: ‘Het is zo belangrijk dat we weten wie maakt wat we kopen en welke zaken we steunen en wie de prijs betaalt voor onze ultragoedkope kleding. Aan het eind van de dag, op de een of andere manier betaalt iemand altijd de prijs voor wat goedkoop is.’ Het bericht wordt 158.000 keer gedeeld en 55,5 miljoen keer bekeken. Zo bereikte het ook Vlaamse Facebookgebruikers. 

Het bericht gaat over de werkomstandigheden bij het Chinese modemerk Shein. Op de foto’s zien we werknemers van Shein in combinatie met kledingetiketten met opvallende teksten als ‘help mij’, ‘ik heb tandpijn’ en ‘hulp nodig’.

Shein is een Chinees bedrijf met de meest bezochte modewebsite ter wereld. Het bedrijf is erg actief op de Chinese videoapp TikTok en richt zich vooral op tieners en twintigers. Dankzij een algoritme kan de app inschatten wat hun stijl is. Komt daar nog eens bij dat de kledij spotgoedkoop is en dat er per dag zo’n duizend nieuwe kledingstukken online komen. Recent opende Shein een pop-upwinkel in Antwerpen.   

In de modewereld stellen sommigen zich al langer vragen over de werkomstandigheden bij Shein. Mode-expert Victoria Bellandini (Universiteit van Lincoln) zei aan de BBC: ‘Je kunt niet zo goedkoop kleding krijgen die onder goede arbeidsomstandigheden is gemaakt. Zolang we niet echt weten waar onze kleding vandaan komt, kunnen we deze problemen niet oplossen.’ Het bedrijf claimt transparantie over zijn bevoorradingsketen, maar onder meer het  modenieuwsplatform Fashion United trekt die transparantie ernstig in twijfel. 

Het bericht op sociale media toont onder andere een foto van naaisters naast zakken met ‘Shein’ op (rechts, rood kader). Die foto vinden we ook terug bij een artikel op VRT NWS met als titel ‘“De slaaf in onze kleerkast”: Kledingapp Shein beschuldigd van uitbuiting’. 

Het artikel bespreekt een rapport van de Zwitserse ngo PublicEye dat de werkomstandigheden bij Shein onderzocht. Onderzoekers van PublicEye bezochten 17 leveranciers van Shein nabij de Chinese stad Guangzhou. Werknemers zouden 75 uren per week moeten werken voor een karig loon. Ook de Britse openbare omroep BBC en Knack Weekend berichtten hierover in november 2021.

Het huidige virale Facebookbericht bevat een opvallende collage van vijf kledingetiketten met noodkreten.

Als we die opladen bij Google Afbeeldingen, vinden we verschillende Spaanstalige artikels die inderdaad beweren dat de etiketten noodkreten zijn van Shein-werknemers. Die info klopt echter niet.

De Amerikaanse factcheckers van Snopes onderzochten de etiketten. Ze hebben allemaal een verschillende oorsprong en slechts bij twee etiketten werd een link gevonden met Shein. Bij die twee etiketten gaat het echter niet om verborgen noodkreten van werknemers.

1) Echt etiket van Shein

Op een eerste etiket zien we de tekst ‘jouw hulp nodig’ in fluo gemarkeerd op een wasetiket. Op de officiële TikTok-pagina van Shein ontkent het bedrijf niet dat het om een van hun etiketten gaat, maar stelt dat het etiket opgesteld in gebrekkig Engels alleen aan klanten vraagt om ‘te helpen de stof zacht te houden door een zachter wasmiddel te gebruiken’. Dat lezen we inderdaad. 

Dezelfde knullige tekst met wasinstructies zien we op andere etiketten zoals in deze TikTok-video of in foto’s op Facebook waarop het logo van Shein zichtbaar is.  

2) Oude foto

Op een tweede etiket met ‘made in China’ lezen we ‘ik heb tandpijn’. Die foto circuleert al minstens sinds 2016 op verzamelpagina’s met ‘grappige etiketten’ zoals deze. We vinden geen bewijs dat het hier om een echt etiket gaat, laat staan dat het gelinkt is aan Shein.  

3) Handgeschreven bericht uit de Filipijnen

De derde afbeelding toont geen etiket, maar een stukje karton met de tekst ‘help mij, aub’. Een Amerikaanse vrouw in Brighton, Michigan, vond het karton tussen kinderkledij die ze online had besteld vanuit de Filipijnen. Op de achterkant van het kattebelletje stond een naam en een telefoonnummer. Dat weten we door deze reportage uitgezonden door een Amerikaanse lokale nieuwszender in 2015. De betrokken kledingfabrikant, Handcraft Manufacturing, opende een onderzoek, waarvan het resultaat niet bekend is.   

4) Stockfoto uit Bangladesh

Op de vierde foto zien we in grote rode letters ‘help’ geschreven. Het gaat om een stockfoto in de beelddatabank van Alamy, waarvan het watermerk zichtbaar is op de foto. ‘Help’ werd er wellicht door de fotograaf op geschreven. Op de etiketten staat ‘geproduceerd in Bangladesh’ in het Portugees. 

5) Naam van een product

Op een vijfde etiket lezen we ‘help mij’ onder de merknaam Romwe. Dit etiket is echt, maar toont geen noodkreet. Deze foto circuleert al sinds 2018 en Romwe reageerde er toen op via zijn officiële Facebookpagina. Het ging om bladwijzers met de naam ‘help mij bladwijzer’. Romwe veranderde later de naam van het item om verdere verwarring te voorkomen. Romwe is een dochteronderneming van Shein.