Factcheck: nee, RTL Nieuws plaatste geen oud filmbeeld bij bericht over de oorlog in Oekraïne

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media wordt een vermeende Facebookpost van RTL Nieuws gedeeld. In dat bericht gebruikt de nieuwszender schijnbaar een twaalf jaar oud filmbeeld als illustratie bij een nieuwsbericht over de oorlog in Oekraïne. Maar de Facebookpost blijkt vervalst.

Op 1 maart deelt een man onderstaand bericht (hier gearchiveerd) op Twitter.

‘Hey @RTLnieuws vies smerig tuig’, schrijft de man, en ‘Misleiding bij @RTLnieuws. Men gebruikt foto’s uit een film. How low can you go.. #staatspropaganda.’

Filmbeeld

We zien rechts een bericht dat eruitziet als een Facebookpost van RTL Nieuws. ‘Lees terug in onze liveblog: een overzicht van wat er in Oekraïne gebeurde terwijl jij lag te slapen’, staat er als bijschrift bij een artikel met als titel ‘Kiev aangevallen met “ballistische raketten en kruisraketten”‘. Op de foto bij het artikel zien we een huilend meisje dat naast het lichaam van een vrouw zit.

Links van het bericht zien we een screenshot van een zoekopdracht met Google Lens, een tool van Google waarmee je de oorsprong van beelden kunt achterhalen. Daaruit blijkt dat het beeld van het huilende meisje uit de film Brestskaya krepost (Fortress of War) uit 2010 komt. Op de website van de film vinden we de foto inderdaad terug.

We zien varianten van het bericht ook op andere Twitter-accounts verschijnen (hier gearchiveerd). Ook op Facebook verschijnen soortgelijke berichten, onder meer hier (hier gearchiveerd) en hier (hier gearchiveerd). Op die manier bereikt het bericht duizenden mensen.

Uit een aantal reacties blijkt dat nogal wat mensen ervan overtuigd zijn dat RTL Nieuws en de mainstreammedia (msm) in het algemeen foute informatie verspreiden.

Hier en daar lezen we ook reacties van lezers die twijfelen aan de authenticiteit van het bericht.

Metro

Net als de Twitteraar in de reactie hierboven gaan we op zoek naar het bewuste bericht op de Facebookpagina van RTL Nieuws, waarvan we tot nu toe enkel screenshots hebben gezien.

We vinden een bericht terug van 25 februari, met dezelfde tekst, maar met een andere foto. Op die foto zien we mensen die lijken te schuilen in een metrostation.

Wanneer we klikken op de link naar het artikel, krijgen we een foutmelding.

‘De link leidt niet meer naar het artikel omdat het om een liveblog gaat. De blog is verplaatst naar een andere url’, bevestigt plaatsvervangend chef online RTL Nieuws Ingrid van Rooijen ons via e-mail. ‘In dat bericht zie je ook de foto van de schuilende mensen in de metro.’

In haar e-mail bevestigt van Rooijen dat RTL Nieuws de foto van het huilende meisje nooit op Facebook heeft geplaatst. Op 2 maart heeft RTL Nieuws op Twitter zelf gereageerd op de vervalste post.

De post die we onderzoeken blijkt dus een bewuste vervalsing, waarschijnlijk bedoeld om de geloofwaardigheid van RTL Nieuws of de mainstreammedia in het algemeen, te ondermijnen. Wie de vervalsing heeft gemaakt, konden we niet achterhalen.