Factcheck: Nee, premier De Croo vraagt niet of horeca in België ‘nog wel zin heeft’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In een interview met Trends stelde Alexander De Croo (Open VLD) een tijdje geleden een retorische vraag over de horeca in België. Die uitspraak leidt intussen een eigen leven op alternatieve sites en sociale media. Uit de oorspronkelijke context blijkt dat de premier zich niet écht afvroeg ‘of de horecasector nog wel zin heeft’.

Op 16 oktober plaatst een Antwerpenaar een quote op Facebook die van premier Alexander De Croo (Open VLD) zou komen: ‘Heeft horecasector nog wel zin?’ De post komt er op de dag dat De Croo een persconferentie houdt om verstrengde coronamaatregelen af te kondigen, waaronder een sluiting van de horeca voor een maand.

Die uitspraak blijkt alvast niet op de persconferentie van 16 oktober te zijn gedaan. We laden de afbeelding met de quote op bij Google Afbeeldingen. Zo vinden we dezelfde afbeelding terug boven twee identieke artikelen van 13 mei 2020 op twee websites: reactnieuws.net en detheorist.nl.

Detheorist is naar eigen zeggen ‘voor het echte nieuws, tegen kindermisbruik en valse informatie in de media!’. De site wil vooral berichten over ‘wereldconflicten, chemtrails, ruimtevaart en buitenaardse activiteiten’. Reactnieuws noemt zichzelf ‘een fors polariserend, alternatief nieuwskanaal’. Op het artikel op Reactnieuws werd 135.892 keer gereageerd op sociale media, zo blijkt uit een analyse met de monitoringtool CrowdTangle.

Beide artikelen hebben dezelfde auteur: Bert Deckers. Hij is fractieleider in de gemeenteraad van Balen voor de lokale afdeling van Vlaams Belang.

Wanneer we de uitspraak googelen, komen we uit bij een factcheck van VRT NWS van 15 mei 2020. Die verwijst onder andere naar een post van 13 mei van Guy D’haeseleer, fractievoorzitter voor Vlaams Belang in de Senaat.

De vermeende quote is hier wat langer: ‘Wij zullen de keuze moeten maken of we nog een horecasector willen in dit land.’ Ook de bron is bij deze afbeelding opgenomen: De Croo zou de uitspraak in Trends hebben gedaan.

Op 7 mei verscheen in Trends een interview met Alexander De Croo, toen nog minister van Financiën, over het exit- en bankenplan voor de eerste coronagolf. Over de horecasector verscheen toen dit:

De zin in de afbeelding van Guy D’haeseleer staat dus in het interview met Trends, maar meteen daarna volgt: ‘In de komende maanden zullen wellicht nieuwe maatregelen volgen. Nu ligt de klemtoon op het verschaffen van liquiditeit, maar we zullen ook maatregelen nemen om de solvabiliteit te ondersteunen.’ Hierdoor is duidelijk dat het om een retorische vraag ging en dat het voor De Croo geen optie is om geen horecasector in België meer te hebben.

We nemen contact op met journalist Patrick Claerhout, die het interview met De Croo deed. Hij stuurt ons de oorspronkelijke transcriptie van het interview. Zo verscheen het dus niet op de site van Trends, maar het benadert wel zo dicht mogelijk wat De Croo aan de journalist zei:

Het is duidelijk dat de gepubliceerde quote voor de leesbaarheid werd ingekort, zoals meestal gebeurt bij journalistieke interviews. De Croo zei: ‘Op een bepaald moment zullen we de keuze moeten maken: willen we nog een horecasector in ons land? Dat is een maatschappelijke keuze die we zullen moeten maken. Gaan wij ons economisch weefsel laten wegvegen? Neen, we gaan daartegen een dam bouwen.’ Waarna De Croo verder gaat over te nemen maatregelen om de horeca en andere sectoren te steunen.

Kortom, De Croo stelde zelf een retorische vraag, die hij voor de zekerheid toch even beantwoordde met ‘neen, we gaan daartegen een dam bouwen’. In het gepubliceerde interview viel dat expliciete antwoord weg. Toch is ook in het gepubliceerde interview duidelijk dat De Croo de horeca in ons land niet echt ter discussie stelt: hij pleit namelijk voor ondersteunende maatregelen.

Volgens journalist Patrick Claerhout is de quote uit zijn context gerukt: ‘Het enige wat je De Croo zou kunnen verwijten is dat hij ‘op een bepaald moment zullen we de keuze moeten maken: willen we nog een horeca in ons land?’ als een retorische vraag beschouwt, en niet expliciet daarna zegt: ‘ja, natuurlijk willen we nog een horeca’. Als je zijn volledige antwoord leest, merk je dat hij duidelijk alludeert op specifieke sectorondersteunende maatregelen (dat was op dat moment nog niet verworven) voor sectoren die met een langdurige sluiting geconfronteerd worden (de horeca en de evenementensector noemt hij daarbij aan het begin van de paragraaf).’

Op de site van Horeca Vlaanderen vinden we een overzicht van de steunmaatregelen voor de sector. De Standaard vatte de voornaamste Vlaamse en federale maatregelen voor de restaurants en cafés samen. Of die maatregelen voldoende zijn om de horecasector te steunen, is uiteraard voer voor debat. Maar dat valt valt buiten het bestek van deze factcheck.

In een mail aan Knack reageert Bert Deckers op deze factcheck: ‘Ik heb de quote van De Croo letterlijk gehaald uit het vraaggesprek dat De Croo gaf aan het bewuste blad en letterlijk zo door dat blad werd afgedrukt. Nog correctere journalistiek bestaat niet. Het zal wel zijn dat De Croo nu spijt heeft van zijn uitspraak en zijn formulering, maar hij heeft het zo gezegd, welke verklaring hij er nadien ook aan heeft gegeven.’