Factcheck: nee, onverwerkt verdriet dringt niet door tot in je DNA

Onverwerkt verdriet dringt door tot in je DNA, zegt kinesist Tom De Prest in Het Laatste Nieuws. Volgens experten klopt dat niet helemaal. Verdriet kan wél een chemisch proces op gang brengen dat de aanmaak van eiwitten door de genen beïnvloedt.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

‘Onverwerkt verdriet slaat zich op in je lijf, waar het zich nestelt en zelfs tot in je DNA doordringt. Je wordt dan ziek’, zegt kinesist Tom De Prest in Het Laatste Nieuws van 28 oktober. Gevraagd naar zijn bronnen voor die uitspraak, laat De Prest weten dat het niet lukt om die ons tijdig te bezorgen.

We leggen de uitspraak van De Prest voor aan enkele DNA-experts. ‘Ik zou niet weten hoe verdriet zich in je DNA zou opslaan en het DNA zich daaraan zou aanpassen’, schrijft Geert Mortier, diensthoofd van het Centrum Menselijke Erfelijkheid KU Leuven en UZ Leuven. ‘Wel kan verdriet de activiteit van bepaalde genen wijzigen, maar dat is iets anders dan wat De Prest beweert.’

‘Stress of verdriet kunnen het DNA niet veranderen, maar wel chemische processen op gang brengen die maken dat de genen bepaalde eiwitten wel of niet aanmaken’, zegt ook professor Frederik Hes, diensthoofd van het Centrum voor Medische Genetica van het UZ Brussel. ‘Dat proces – methylatie of demethylatie – wordt beschreven in de epigenetica, een jonge wetenschap die aspecten van de erfelijkheid bestudeert die tot voor kort onbekend waren. Als de eiwitbalans door dat proces verstoord raakt en te veel slechte eiwitten zich opstapelen, kun je op termijn inderdaad ziek worden. Al rijst daar ook de kip-of-eivraag: krijg je die slechte eiwitten omdat je ziek bent, of word je ziek van die slechte eiwitten?’

Professor Bruce Poppe, diensthoofd van het Centrum voor Medische Genetica aan het UZ Gent, vreest dat de bewering van De Prest de wetenschappelijke bevindingen uit hun context haalt. ‘Uit de literatuur blijkt dat hevige stress een effect kan hebben op de activiteit van bepaalde genen’, legt hij uit. ’Dat effect kan langdurig en misschien zelfs overerfbaar zijn, afgaand op de gegevens van kinderen die werden verwekt tijdens de hongerwinter van 1944-1945 in Nederland. Er bestaat ook bewijs voor de invloed van trauma’s op kinderleeftijd op het gedrag van de genen op volwassen leeftijd, wat zich kan uiten in psychische, fysieke of sociale problemen.’

Belangrijk om te weten, volgens Poppe, is dat er daarbij niets verandert aan de genetische code zelf, en dat het beschreven proces zich niet voordoet na het ‘gewone’ verdriet of de tegenslag die iedereen weleens meemaakt. ‘We hebben het over zeer ingrijpende, uitzonderlijke gebeurtenissen. Hoe groot een trauma precies moet zijn om dat proces op gang te brengen, weten we nog niet. Evenmin is duidelijk of het zich op dezelfde manier voordoet bij iedereen die iets soortgelijks meemaakt. Is het omkeerbaar? Overerfbaar? Ook daarvoor bestaat nog geen overtuigend bewijs. Verder is het de vraag of het ‘verwerken’ van het verdriet die wijziging zou kunnen voorkomen of terugdraaien.’