Factcheck: nee, Moderna produceerde geen covid-19-vaccin voor uitbraak pandemie

Op socialemediakanalen circuleert een interviewfragment met de ceo van farmabedrijf Moderna, Stéphane Bancel. Dat fragment is volgens sommigen het bewijs dat de coronapandemie gepland was. Bancel lijkt namelijk te zeggen dat Moderna al in 2019, nog voor de pandemie, 100.000 dosissen van zijn coronavaccin zou hebben geproduceerd. Dat klopt niet. Bancel heeft het over andere vaccins van het bedrijf.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 6 maart tweet een Engelstalige Twittergebruiker een interviewfragment met de ceo van farmabedrijf Moderna, Stéphane Bancel (hier gearchiveerd). In de video, die 58 seconden duurt, vraagt de moderator: ‘Laten we het hebben over de ontwikkeling van vaccins. Omdat we hebben gehoord hoe het natuurlijk is gegaan met covid-19 vanaf 2022 en hoe buitengewoon snel het proces is gegaan. Hoe gaat het met de ontwikkeling, de goedkeuring en de opschaling van het vaccin, zowel van de varianten als de subvarianten?’ Daarop antwoordt Bancel: ‘Dus het grote nieuws tegenover 2020 is dat we nu een grote productiecapaciteit hebben. (…) Toen de pandemie plaatsvond, had Moderna in 2019 100.000 dosissen gemaakt voor het hele jaar. En ik weet nog dat ik na Davos het kantoor van mijn productieteam binnenliep en zei: ‘Zullen we volgend jaar een miljard dosissen maken?’ Ze keken me een beetje raar aan en zeiden: ‘Wat?’ En ik antwoordde: ‘Ja, we moeten volgend jaar een miljard dosissen maken, er komt een pandemie.’

Volgens het bijschrift zou Bancel in het fragment zeggen dat Moderna al in 2019 covid-19-vaccins produceerde en daarmee impliciet toegeven dat de pandemie gepland was: ‘De directeur van Moderna, Stéphane Bancel, is naar voren gekomen en heeft toegegeven dat zijn bedrijf in 2019 100.000 dosissen van het covid-19-vaccin heeft geproduceerd, zelfs voor de plandemie begon! Het is een schandaal van epische proporties.’

Op de achtergrond zien we het logo van het internationale overlegorgaan World Economic Forum. Dat doet vermoeden dat het interview plaatsvond tijdens de laatste bijeenkomst van het WEF, die dit jaar van 16 tot en met 20 januari liep. 

De tweet wordt ruim 1,3 miljoen keer bekeken, en ruim 21.000 keer gedeeld. De video circuleert ook op Facebook en in Nederlandstalige Telegramkanalen (hier gearchiveerd). 

Betekent de uitspraak van Bancel dat de coronapandemie gepland werd?

We googelen ‘Stéphane Bancel World Economic Forum’ in combinatie met site:weforum.org en komen zo terecht op een video op de website van het WEF. Op 18 januari 2023 zetelde Bancel in een panelgesprek met als onderwerp ‘Toestand van de pandemie.’ Daarin ging Bancel met onder meer dokter Shyam Bishen en de Amerikaanse vaccinoloog  Seth F. Berkley dieper in op het verloop van de coronapandemie en de ontwikkeling van de coronavaccins.

Het fragment van de video begint op 10:03 in de livestream. We horen Bancel dezelfde opmerkingen maken als in de korte video die op sociale media circuleert. Wat opvalt, is dat Bancel niet verduidelijkt over welk soort vaccins hij het heeft. Op geen enkel moment zegt hij dat Moderna in 2019 100.000 dosissen van het covid-19-vaccin produceerde.

Dat wordt ook bevestigd in een mail, gedateerd op 9 februari, van Stéphane Bancel zelf, gericht aan de factcheckers van persagentschap AFP. ‘Dat is volledig onjuist’, schreef Bancel in de mail. ‘Ik zei dat we volumegewijs in totaal, van al onze producten, in 2019 ongeveer 100.000 dosissen maakten, en dat we onze productie moesten opschalen naar een miljard dosissen van het covid-19-vaccin. Dat was een grote uitdaging’, legt Bancel verder uit.

Soortgelijke uitspraken

Ook in andere interviews die plaatsvonden vóór het panelgesprek op het Wereld Economisch Forum zei Bancel dat Moderna als bedrijf minder dan 100.000 doses van een vaccin maakte in heel 2019. Dat zei hij bijvoorbeeld in een interview met de financiële instelling Pictet Asset Management. De snelle productie-opschaling was een van de grootste uitdagingen, verduidelijkt Bancel in het interview.

Hij herhaalde zijn opmerking in een interview met de organisatie American Heart Association, gepubliceerd op 14 november 2021.

Ontwikkeling Modernavaccin

De ontwikkeling van een covid-19-mRNA-vaccin kwam er niet van de ene dag op de andere. Moderna doet al sinds 2011 onderzoek naar mRNA-medicijnen. Dat lezen we op de website van het bedrijf en op de website van het Amerikaanse onderzoeksinstituut National Institutes of Health.

Toen de coronapandemie uitbrak kon het bedrijf vlot de beschikbare mRNA-technologie inzetten bij de ontwikkeling van een coronavaccin. Moderna begon zijn covid-19-vaccin te ontwikkelen kort na de ontdekking van het virus eind 2019.
In zijn mail naar AFP verduidelijkt Bancel dat het bedrijf de covid-19-sequentie, die het bedrijf nodig had om een vaccin te kunnen ontwikkelen, op 10 januari 2020 ontving. Moderna ging over tot de productie van een mRNA-testvaccin in februari 2020. De Wereldgezondheidsorganisatie riep de coronapandemie uit tot wereldwijde pandemie op 11 maart 2020. De klinische proeven met het Modernavaccin gingen in maart 2020 van start.