Factcheck: nee, mensen met een BMI van 27 leven niet per definitie langer

‘Het staat vast dat mensen met een BMI van 27 het langst leven’, zo lazen we in Het Laatste Nieuws. Maar dat moet ernstig genuanceerd worden.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In Het Laatste Nieuws weerlegde diëtiste Celien Rombouts de stelling dat zwaarlijvige mensen per definitie ongezond zijn. ‘Het staat ook vast dat mensen met een BMI van 27 het langst leven’, zo klonk het. We contacteerden Rombouts per mail, maar ze kon ons niet tijdig haar bron bezorgen.

De BMI of Body Mass Index wordt berekend door het lichaamsgewicht (in kilogram) te delen door het kwadraat van de lichaamslengte (in meter). Een BMI tussen 18,5 en 25 wordt beschouwd als een gezond gewicht. Alles daarboven wordt beschouwd als overgewicht, vanaf een BMI van 30 is er sprake van obesitas.

Enig online zoekwerk brengt ons bij een Deense studie uit 2016, waarbij drie ‘cohortonderzoeken’ werden vergeleken: grote groepen mensen die in een bepaalde periode werden gerekruteerd en vervolgens jarenlang (maximaal 38 jaar) opgevolgd. Wat bleek: van de groep die gerekruteerd werd tussen 1976 en 1978, hadden mensen met een BMI van 23,7 gemiddeld de laagste kans om gedurende die opvolgingsperiode te sterven. Bij de groep die gerekruteerd werd tussen 1991 en 1994 werd dat een BMI van 24,6 en bij de groep die gerekruteerd werd tussen 2003 en 2013 hadden mensen met een BMI van 27 gemiddeld de laagste kans om te sterven.

Volgens professor endocrinologie Roman Vangoitsenhoven (UZ Leuven) is het een degelijke studie. ‘Maar er zijn wel belangrijke nuances. Zo gaat het om een associatie, niet om een oorzakelijk verband tussen BMI en overlevingskansen. Er kunnen altijd andere, onbekende factoren een rol spelen. Daarnaast zijn er verschillende studies die andere conclusies trekken. Zo blijkt uit een grootschalige Britse studie uit 2019 dat mensen met een BMI tussen 22 en 25 de beste overlevingskans hebben. Wat daar wel opviel, was dat het voor mensen die (ooit) rookten voordeliger was om een BMI tussen 25 en 27 te hebben. Een mogelijke hypothese is dat zij meer kans hebben op hart- en vaatziekten en kanker. Daarbij geeft wat meer vetreserve vermoedelijk een iets hogere overlevingskans. En uit een Britse meta-analyse, die resultaten van 239 studies uit vier continenten vergeleek, bleek dat mensen met een BMI tussen 20 en 25 de beste overlevingskans hebben. Bovendien bewijzen talloze andere onderzoeken dat een verhoogde BMI de kans op onder meer hoge cholesterol, hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk en diabetes type 2 verhoogt. Het lijkt me dus zeker niet aangewezen om overgewicht te promoten.’

Michaël Sels, hoofddiëtist van het UZA, is het daarmee eens. ‘De bedoeling van het artikel in Het Laatste Nieuws was wellicht om de relativiteit van BMI aan te tonen, waar ik me deels in kan vinden. Dat ene getal bepaalt niet of iemand al dan niet gezond is. Romelu Lukaku heeft bijvoorbeeld een te hoge BMI, wegens zijn grote spiermassa, maar hij is niet te dik. Al betekent dat zeker niet dat we het hele concept van BMI overboord moeten gooien.’ Als het over overlevingskansen gaat, zoals in de geciteerde studie, speelt volgens Sels de obesitas-paradox mee. ‘Overgewicht en obesitas zijn nadelig voor de ontwikkeling van heel wat ziektes. Maar uit onderzoek weten we dat mensen die een kankerdiagnose krijgen, gemiddeld langer overleven met een hoger startgewicht. Bij een zware behandeling kan het namelijk helpen om wat extra vet te hebben.’