Factcheck: nee, jonge kinderen herhalen niet zomaar uitspraken van Geert Wilders

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In een video op Instagram doen kinderen uitspraken gericht tegen moslims. Het blijkt te gaan om een campagne die gericht is tegen de partij van de Nederlandse politicus Geert Wilders. Die context is nu minder duidelijk omdat niet de hele video wordt getoond.

Op 26 november plaatst de Instagrampagina ‘3rabier’ een video online waarin jonge kinderen de volgende uitspraken doen: ‘We hebben een gigantisch probleem met moslims. Tuig, dat is het gewoon. We verkopen ons land aan de duivel, die Mohammed heet, en niemand doet er iets aan.’ De video wordt bijna 70.000 keer bekeken en 622.000 mensen zien hem passeren op Instagram.

In het lange bijschrift bij de video staat: ‘Ik kan niet geloven dat er zulke soort mensen nog bestaan in onze samenleving en daarbij bedoel ik de ouders van deze kinderen. Zo’n opvoeding levert alleen maar problemen op en zulk soort mensen moeten gestopt worden.’ De video lokt verontwaardigde reacties uit.

Helemaal onderaan de beschrijving van de video staat er ‘voor de duidelijkheid, want veel mensen hebben gevraagd of dat dit echt of nep is: het is een video over een campagne van 2011 die aantoont hoe ouders hun kinderen kunnen beïnvloeden door wat ze zeggen en aanleren.’

Hoe zit de vork juist in de steel? Wat krijgen we hier te zien? We googelen met de woorden ’tuig’, ‘moslims’ en ‘kinderen’.

We vinden heel wat zoekresultaten uit 2011. Zo lezen we in een artikel van de Gazet van Antwerpen dat het over een filmpje van de site tegenstemwijzer.nl gaat. De kinderen herhalen uitspraken van Geert Wilders om een schokeffect te genereren.

De campagne werd gemaakt om af te raden op Wilders’ Partij voor de Vrijheid (PVV) te stemmen bij de verkiezingen voor de Nederlandse Eerste Kamer op 23 mei 2011. Wilders was niet te spreken over de campagne. ‘Ik dacht dat ik alles al gezien had, maar dit is echt een dieptepunt’, reageerde hij toen op de Nederlandse televisie.

Op de site dumpert.nl vinden we een lange versie van de video. Die versie eindigt niet bruusk met beelden van kinderen zoals op Instagram, maar maakt duidelijk dat het inderdaad over een campagne van tegenstemwijzer.nl gaat.

De campagne roept op om ook niet voor het CDA of de VVD te stemmen, omdat die partijen op dat moment een regering vormden met gedoogsteun van de PVV. Een stem op CDA of VVD zou dus ook de PVV meer macht geven, aldus de makers.

Wie zit er achter tegenstemwijzer.nl? Wanneer we vandaag naar die site surfen, komen we uit op een blog die niets met politiek te maken heeft. Wellicht veranderde de domeinnaam tegenstemwijzer.nl van eigenaar.

We zoeken wie de eigenaar is van deze site bij de Stichting Internet Domeinregistratie Nederland (SIDN), die alle webadressen met de extensie .nl beheert. We zien dat de domeinnaam werd geregistreerd in april 2019 door AXC, een professionele beheerder van domeinnamen.

Dit levert ons dus geen informatie op over wie in 2011 eigenaar was van die domeinnaam. We zoeken in het internetarchief The Wayback Machine naar oudere versies van de site. We zien dat er verschillende oudere versies van de site zijn opgeslagen, ook in de periode dat de campagne liep.

De oudste gearchiveerde versie toont echter een lege pagina. De versie van 14 oktober 2011 toont dat wie vanaf toen surfde naar tegenstemwijzer.nl permanent werd doorverwezen naar de site prodemos.nl.

Op die gearchiveerde site lezen we echter niets over de campagne tegenwijzerstem.nl, enkel over een reguliere stemtest, namelijk stemwijzer.nl.

ProDemos is het ‘Huis voor democratie en rechtsstaat’. De organisatie heeft naar eigen zeggen als doel de spelregels van de democratie en de rechtsstaat uit te leggen. Ze krijgen daarvoor subsidies van het Nederlandse ministerie van Binnenlandse Zaken. Het zou vreemd zijn als het stemadvies in 2011 van ProDemos kwam. Wellicht namen zij de domeinnaam over na de verkiezingen van mei 2011.

Initiatief uit creatieve sector

Wie lanceerde dan de anti-PVV-campagne in 2011? In een artikel van Het Parool van 18 februari 2011 lezen we dat het om ‘een initiatief van reclamemensen, filmmakers,webdesigners, internetondernemers, componisten en juristen’ gaat. Regisseur Jaap van Eyck zou de initiatiefnemer zijn.

Op zijn site vinden we twee filmpjes uit dezelfde campagne, maar niet het filmpje met de kinderen.

De video met de kinderen, getiteld ‘Vrijheid’, blijkt geregisseerd door de Nederlandse regisseur en scenarioschrijver Dana Nechushtan. Dat bevestigen verschillende sites. In Het Parool vroeg Nechustan zich toen af waarom het ‘choquerend is als kinderen de uitspraken van een belangrijk politicus herhalen’.