Factcheck: nee, Joe Biden heeft niet gezegd dat vaccins helpen tegen de directe gevolgen van orkanen

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In een clipje dat online circuleert zou Amerikaans president Joe Biden beweren dat coronavaccins helpen tegen de directe gevolgen van orkanen. Dat klopt niet. Een quote van de Amerikaanse president werd uit zijn context gerukt.

In de video, die twintig seconden duurt, horen we Amerikaans president Joe Biden het volgende zeggen: ‘Laat me duidelijk zijn, als je je in een staat bevindt waar orkanen vaak toeslaan, zoals Florida, de Golfkust of Texas: om je voor te bereiden op hurricane season (orkaanseizoen) is het belangrijk om je nu te laten vaccineren. Alles is veel ingewikkelder als je niet gevaccineerd bent wanneer een natuurramp toeslaat.’ Aan de beelden is het opschrift ‘Kan iemand me deze even uitleggen?’ toegevoegd.

Uit de commentaren blijkt dat veel Facebookgebruikers de uitspraak van Biden interpreteren alsof een coronavaccinatie tegen de gevolgen van orkanen zou beschermen. ‘Wonderspuit helpt zelfs tegen hurricane?’ en ‘ja, ik ga gelijk een vaccin halen dan ben ik gelijk beschermd tegen werveldwin’, merken twee gebruikers op. ‘Hij verwart het woord evacuatie met vaccinatie’, reageert een andere gebruiker.

Een andere Facebookgebruiker beweert dat mensen die niet gevaccineerd zijn, niet zullen worden geëvacueerd.

In totaal wordt de video zo’n 33.200 keer gezien en 871 keer gedeeld. Ook op Twitter wordt de video verspreid.

In de rechteronderhoek van de video zien we het logo van het sociale mediaplatform TikTok. De video is afkomstig van een profiel genaamd ‘Strijdersvuur’, waar hij op 4 december werd geplaatst. Dat profiel nam de video over van het Engelstalige account Empirical University, waar de video, zonder de toegevoegde Nederlandse zin, op 27 oktober werd gepost. ‘Biden heeft een nieuwe aanpak ontwikkeld om je te beschermen tegen brokstukken die aan 200 mijl per uur tegen je hoofd vliegen,’ leest het Engelstalige bijschrift. De video werd ruim 3,5 miljoen keer bekeken.

Wat bedoelde de Amerikaanse president nu precies? We gaan op zoek.

Video van het Witte Huis

Om de originele video te vinden nemen we enkele screenshots en geven die in op Google Afbeeldingen. Zo komen we terecht bij een YouTube-video die op 11 augustus 2021 door het Amerikaanse Witte Huis online werd gezet.

In de video, die zo’n 3 minuten duurt, geeft Biden een korte openingsverklaring voorafgaand aan een briefing die hij zal ontvangen van het Federaal Bureau voor Rampenbestrijding (FEMA), dat deel uitmaakt van het departement Homeland Security (Departement Binnenlandse veiligheid), en het covid-19 response team. De briefing zou gaan over de impact van de covidpandemie op de ‘Hurricane Preparedness‘, de voorbereiding op orkanen. Het bewuste fragment dat op Facebook werd gepost begint op 1:18.

De Verenigde Staten krijgen jaarlijks te maken met het ‘Atlantic Hurricane season‘, het Atlantische orkaanseizoen. Dat meteorologisch fenomeen start op 1 juni en loopt tot 30 november. In die periode is er een verhoogd risico op orkanen en stormen. Om de veiligheid van burgers te garanderen vaardigt de Amerikaanse overheid jaarlijks ‘Hurricane Preparedness’-regels uit, adviezen om zich terdege op orkanen te kunnen voorbereiden.

Als we de hele video bekijken horen we dat Biden waarschuwt voor de combinatie van een natuurramp en de covidpandemie: ‘We naderen het hoogtepunt van het Atlantische orkaanseizoen. Over het hele land verspreidt de deltavariant zich, zoals Dr. Fauci en anderen u kunnen vertellen, en hij verspreidt zich snel, snel onder de ongevaccineerden. Als deze crises elkaar kruisen, verergeren ze elkaar – natuurrampen en de deltavariant.’

Daarna verduidelijkt Biden dat die combinatie de reden is voor de briefing van die dag. ‘En dat is waar we het vandaag over gaan hebben met de groep die ik hier heb samengesteld. We moeten klaar zijn om onze natuurrampen te beheersen die veroorzaakt worden door orkanen die het Zuidoosten en de omgeving treffen en een brede verspreiding van covid-19 in de gemeenschap. De beste manier om ons daarop voor te bereiden, is – ik weet dat ik mezelf herhaal maar ik blijf het herhalen – je te laten vaccineren.’

‘Met de deltavariant zien we een pandemie van de ongevaccineerden. Besmettingen en ziekenhuisopnames stijgen sneller in staten met een lage vaccinatiegraad, zoals Florida, Texas, Louisiana, Alabama en Mississippi, de staten die – vanuit het oogpunt van orkaangevoeligheid – het meeste risico lopen.’

‘Laat ik duidelijk zijn: als je je in een staat bevindt waar orkanen vaak toeslaan – zoals Florida of de Golfkust of tot in Texas – is je laten vaccineren een essentieel onderdeel van de voorbereiding op het orkaanseizoen. Alles wordt ingewikkelder als je niet bent gevaccineerd en er een orkaan of een natuurramp plaatsvindt. Als je uiteindelijk moet geëvacueerd worden, of in een opvang moet verblijven, wil je corona niet toevoegen aan de lijst van gevaren waarmee je geconfronteerd gaat worden.’

Met zijn statement bedoelde de president dus niet dat een vaccinatie je zal beschermen tegen directe gevolgen van orkanen of dat ongevaccineerden niet geëvacueerd zullen worden, zoals sommige Facebookgebruikers veronderstellen. Biden stuurde wel aan op vaccinaties in orkaangevoelige gebieden, om zo een mogelijke corona-uitbraak bij een mogelijke natuurramp te voorkomen. Ook het Amerikaanse agentschap Centre for Disease Control and Prevention raadt een vaccinatie als voorbereiding op ‘hurricane season’ aan. De video werd dus uit zijn context gerukt en is misleidend zo.

Datum briefing

De uitgeschreven speech vinden we ook terug op de website van het Witte Huis. Die speech staat gedateerd op 10 augustus, een dag vroeger dan de YouTubevideo. Als we de agenda van Biden erop nakijken, dan zien we dat de briefing effectief op 10 augustus plaatsvond.

De video circuleerde al eerder in de Verenigde Staten, waar onder meer de Amerikaanse krant Austin American-Statesman, magazine USA Today en persagentschap Reuters de video factcheckten.