Factcheck: nee, je hoeft geen uur te wachten voor je ’s morgens koffie drinkt

‘Koffie drink je het best pas een uurtje na het opstaan, anders raakt je lichaam meteen gewend aan de cafeïne en heb je dan steeds meer koffie nodig om wakker te worden’, zo lazen we in Goed Gevoel. Volgens experts klopt dit niet. We beoordelen de stelling als onwaar.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In Goed Gevoel lazen we een kort artikel met tips om zo vrolijk mogelijk op te staan. ‘Koffie drink je het best pas een uurtje na het opstaan, anders raakt je lichaam meteen gewend aan de cafeïne en heb je dan steeds meer koffie nodig om wakker te worden’, zo klinkt het.

Wetenschappelijk onderzoek rond het perfecte uur voor de eerste koffie vinden we niet, maar online keert deze tip geregeld terug. De Amerikaanse krant The New York Times wijdde er eerder dit jaar een artikel aan, omdat steeds meer online influencers aanraden om na het ontwaken anderhalf tot twee uur te wachten met dat eerste bakje troost.

Maar volgens de experts die in de krant worden geciteerd, is dit niet of nauwelijks gestoeld op wetenschappelijk bewijs. In het artikel wordt uitgelegd dat cafeïne de werking van de kalmerende stof adenosine in ons lichaam blokkeert, waardoor je je alerter voelt. Bij het ontwaken bereikt de hoeveelheid adenosine in het lichaam een dieptepunt, dus valt er ook minder te ‘boosten’ door de cafeïne. Je krijgt wat minder ‘waar voor je geld’.

Maar studies over een optimale timing zijn er niet, zo klinkt het. Een andere theorie is dat cafeïne zou inwerken op het hormoon cortisol, dat ’s ochtends een piek bereikt, maar ook hiervoor is geen overtuigend wetenschappelijk bewijs, benadrukken de experts in het artikel.

Ook slaapexpert Johan Newell (UVC Brugmann-ziekenhuis) geeft aan dat hij geen wetenschappelijke studies heeft gevonden waaruit blijkt dat het beter zou zijn om pas een uur na het opstaan koffie te drinken. ‘Wat wel klopt, is dat er bij regelmatig koffiegebruik gewenning kan optreden. Mensen die veel koffie drinken en dan van de ene dag op de andere stoppen, kunnen de eerste 24 tot 48 uur wat ontwenningsverschijnselen krijgen, zoals hoofdpijn of concentratieproblemen.

‘Al is dit zeker niet gevaarlijk. De individuele verschillen zijn overigens groot: de ene mens is veel gevoeliger voor cafeïne dan de andere, daarin spelen allerlei factoren een rol.

‘Veel koffie drinken kan dus leiden tot gewenning, waardoor je steeds meer cafeïne nodig hebt om een soortgelijk effect te verkrijgen. Maar dat het uur waarop je de koffie drinkt daarin een rol zou spelen, daar heb ik geen wetenschappelijke bewijzen voor gevonden.’

Ook professor Johan Verbraecken, medisch coördinator van het slaapcentrum in het UZA, kent geen wetenschappelijk onderzoek dat de stelling ondersteunt. ‘Onze cortisolwaarden pieken rond 8 uur ’s morgens, waardoor we ons wakker en alert voelen. Als je pas een uur later koffie drinkt, krijg je nadien een extra ‘kick’ en heb je er misschien wat meer baat bij.

‘Maar sommige mensen hebben relatief veel tijd nodig om wakker te worden. Voor hen kan koffie dat proces versnellen. Cafeïne blijft trouwens heel lang doorwerken, dus in de praktijk denk ik dat het weinig uitmaakt of je die kop koffie nu om halfacht of halfnegen drinkt. Wie er erg gevoelig voor is, houdt het wel best bij twee koppen in de ochtend, anders kan het slapeloosheid veroorzaken.’