Factcheck: nee, Israëlische kranten schreven niet dat Israël volgens Benjamin Netanyahu ‘geld moet overmaken aan Hamas’

Volgens alternatieve nieuwssites en socialemediagebruikers zou de Israëlische premier Benjamin Netanyahu gezegd hebben dat Israël ‘geld moet overmaken aan Hamas’. Als bron voor dat citaat wordt verwezen naar een artikel in de Israëlische krant Haaretz. Maar volgens dat artikel heeft Netanyahu niet gezegd dat Israël zelf dat geld moet overmaken.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

‘Netanyahu in 2019: Israël moet “steun verlenen aan Hamas en geld overmaken aan Hamas”‘. Dat is de kop boven een artikel op de Nederlandstalige alternatieve nieuwssite Frontnieuws. Bron voor het artikel blijkt een artikel van Haaretz, een gerenommeerde Israëlische krant.

Ook de Engelstalige versie van Frontnieuws publiceerde een artikel met dezelfde kop. Het artikel neemt bijna woord voor woord de tekst over van een stuk dat de alternatieve nieuwssite ZeroHedge. publiceerde

Ook op sociale media gaat de quote rond. Zo zijn er tal van X-accounts die de artikels van de twee alternatieve nieuwssites delen. Er zijn ook X-accounts die met soortgelijke claims reageren op bijvoorbeeld fragmenten van het VRT-duidingsprogramma De Afspraak. 

Aanval en bombardementen

De voorbije weken flakkerde het conflict tussen Israël en Hamas opnieuw met veel geweld op. Op zaterdag 7 oktober begon de Palestijnse extremistische groepering Hamas een moordende raid tegen Joodse doelwitten: ze overvielen onder meer een Israëlisch muziekfestival en enkele kibboetsen in de buurt van Gaza. Meer dan 200 mensen werden ontvoerd en tot gijzelaar gemaakt. Tegelijkertijd vuurde Hamas vanuit de Gazastrook duizenden raketten op Israël af. Een overzicht van de gebeurtenissen lezen we in een artikel van het persagentschap Reuters. Volgens de Israëlische autoriteiten zouden bij de aanvallen van Hamas minstens 1400 mensen gestorven zijn.

Israël reageert sinds zondag 8 oktober met dodelijke bombardementen op de Gazastrook. Het Israëlische leger bereidt een grondoorlog voor en besliste in tussentijd om geen personen, water en energie meer door te laten aan de grensposten met Gaza. Dat lezen we in een ander artikel van Reuters. De bombardementen vanuit Israël op Gaza worden intenser en de situatie in de Gazastrook begint de proporties van een humanitaire crisis aan te nemen, aldus Reuters.

Volgens het laatste rapport van de Verenigde Naties zouden al meer dan 4200 mensen het leven hebben gelaten in de Gazastrook. Ze roepen in een persbericht op tot een staakt-het-vuren. In een recent bericht stellen de Verenigde Naties dat er al meer dan 5000 doden zijn gevallen. Het Ministerie van Volksgezondheid in Gaza sprak op 29 oktober van 8425 doden en 3457 dode kinderen.

Wat is de bron voor het citaat?

De artikels over de uitspraak van Netanyahu op de twee alternatieve nieuwssites verwijzen als bron naar een politieke analyse die de krant Haaretz publiceerde op 9 oktober 2023. De kop van dat stuk luidt: ‘Nog een concept ontploft: Israël kan niet gemanaged worden door een verdediger van criminelen.’ De analyse schept een uitermate negatief beeld van de Israëlische premier.

Wanneer we de vertaling van dat stuk naast het stuk van Frontnieuws leggen, vallen een aantal nuanceverschillen op. Zo beweert de alternatieve nieuwssite dat Netanayahu volgens Haaretz heeft gezegd dat ‘iedereen die de oprichting van een Palestijnse staat wil dwarsbomen, Hamas moet steunen en geld moet overmaken naar Hamas’. Er staat echter letterlijk dat ‘iedereen die de oprichting van een Palestijnse staat wil dwarsbomen, de versterking van Hamas en de transfer van geld aan Hamas moet steunen.’

Volgens Haaretz gaf Netanyahu dus niet aan dat Israël zelf geld moet overmaken, maar dat de transfer van geld moet gesteund worden. Het citaat stelt niet dat Netanyahu vindt dat Israël zelf Hamas zou moeten financieren.

Waar heeft Netanyahu deze uitspraak gedaan?

Netanyahu zou de geciteerde uitspraak hebben gedaan op een fractievergadering van zijn partij Likud in 2019. Dat schrijft de journalist van Haaretz, zonder daarvoor zijn bron te geven. Een artikel in de Israëlische krant Times of Israël van 8 oktober 2023 geeft hetzelfde citaat, maar geeft evenmin een bron vrij. In dat artikel staat slechts dat ‘verschillende nieuwsberichten’ het citaat gedeeld hebben.

Uit een ouder artikel van een andere Israëlische krant, The Jerusalem Post, uit 2019 leren we dat het om een parafrase van uitspraken van Netanyahu gaat die gelekt zijn geweest door een bron binnen de partijfractie van Netanyahu. 

Controleert Israël de financiering van Hamas?

De minder strikte controle op de financiering van Hamas is al uitvoerig gedocumenteerd door de Israëlische pers. Zo zou Netanyahu volgens Times of Israel toegelaten hebben dat miljoenen aan cash uit Qatar de Gazastrook binnenkwamen. Volgens die Israëlische krant was dat geld bedoeld om het fragiele staakt-het-vuren met de leiders van Hamas in stand te houden. 

Het artikel van The Jerusalem Post bevestigt het verhaal over de miljoenen uit Qatar. Uit dat artikel leren we ook dat Netanyahu dat beleid verdedigde met het argument dat de steun de Palestijnen zou verdelen. Hamas staat namelijk voornamelijk sterk in de Gazastrook, terwijl meer gematigde groeperingen zoals Fatah sterker staan op de Westelijke Jordaanoever.

Andere media bevestigen dat Israël de financiering voor Hamas uit Qatar ook effectief aanstuurde. Zo stelt Haaretz in een ander artikel dat Netanayahu de baas van de Israëlische veiligheidsdienst Mossad naar Qatar zou hebben gestuurd om de Qatarese autoriteiten te overtuigen Hamas financieel te blijven steunen.

Volgens opiniemakers die publiceerden in Haaretz zou die verdeel-en-heers-strategie bedoeld zijn om een tweestatenoplossing onmogelijk te maken. In het artikel van The Jerusalem Post staat dat Netanyahu hoopt dat door die transfer van cash de stichting van een Palestijnse staat onmogelijk wordt gemaakt.

Maar er is dus geen bewijs dat Netanyahu heeft gezegd dat Israël Hamas zelf financieel zou moeten steunen. Hij zei wel dat de financiering van Hamas moet gestimuleerd worden door bijvoorbeeld minder nauwkeurig te controleren op geld dat in de vorm van cash de Gazastrook werd binnengesmokkeld. Dat stelt een bron binnen de partijfractie van Netanyahu.