Factcheck: nee, insecten eten schaadt de gezondheid niet

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Volgens berichten op sociale media zouden insecten chitine bevatten, een stof die schadelijk zou zijn voor de mens. Specialisten bevestigen dat insecten die stof bevatten, maar benadrukken dat chitine een vezel is. Vezels zijn niet schadelijk voor de mens, wel integendeel: we hebben ze nodig om gezond te blijven.

Op 7 september deelt een man onderstaand bericht op Facebook (hier gearchiveerd). 

‘Chitine eten kan je gezondheid schaden’, schrijft hij, en ook: ‘Stop met dat insectenverhaal’. Het is een claim die vaker terugkeert op sociale media, ook bijvoorbeeld in onderstaande foto, met als bijschrift ‘You will eat the bugs? Lekker niet!’

In de tekst bij afbeelding die de man postte, lezen we dat insecten chitine zouden bevatten, ‘dat niet door onze darmen kan worden verwerkt’. Chitine zou ‘kanker, parasieten en schimmels’ kunnen bevorderen. Insecten zouden geen voedsel zijn voor zoogdieren, enkel het spijsverteringsstelsel van vogels zou in staat zijn insecten veilig te verwerken.

Vezels

We leggen de inhoud van de posts voor aan Ruben Smets, postdoctoraal onderzoeker van de Research Group for Insect Production and Processing aan KU Leuven. ‘Insecten bevatten inderdaad chitine, dat klopt’, zegt Smets. ‘Chitine zit in het exoskelet (uitwendig skelet, nvdr) van insecten, maar is gewoon een voedingsvezel, die qua structuur erg vergelijkbaar is met cellulose. Cellulose is een vezel die in hout zit, maar ook in groenten en in zowat elk plantaardig materiaal voorkomt. Het aandeel chitine in insecten is overigens beperkt: de meelworm bijvoorbeeld bevat slechts 6 à 7 procent chitine, terwijl hij voor 50 procent uit eiwitten bestaat en voor 35 procent uit vet. De rest zijn mineralen zoals natrium, kalium, calcium, magnesium en koolhydraten.’

Insecten zijn dus een bron van vezels, zoals ook andere voedingsmiddelen dat zijn. ‘Chitine is niet schadelijk voor de mens, maar net nuttig’, benadrukt Smets. ‘Een minimale dosis vezels is noodzakelijk voor een goede darmtransit. Wie te veel vezels binnenkrijgt, raakt in het slechtste geval geconstipeerd. Maar that’s it. Punt is: je hebt ze nodig.’

Varkens

‘Het is trouwens ook onzin dat insecten als voedsel niet geschikt zouden zijn voor zoogdieren in het algemeen, zoals in een van de Facebookposts wordt gezegd. Het standaarddieet van varkens, bijvoorbeeld, bestaat voor een deel uit insecten’, aldus nog Smets.

Onverzadigde vetten

Ook Thomas Spranghers, onderzoeker aan het Expertisecentrum Agro- en Biotechnologie van Hogeschool VIVES, bevestigt dat het skelet van insecten chitine bevat, en dat chitine een vezel is. ‘Vezels zijn gezond: ze zijn goed voor de darmflora. Insecten hebben een bijzonder interessante nutritionele samenstelling: ze bevatten een hoge concentratie aan vetten en eiwitten en meer onverzadigde vetzuren dan traditionele vleessoorten.’

Allergie

Spranghers voegt eraan toe dat een beperkt aantal mensen allergisch kan zijn voor insecten. ‘Insecten zijn geleedpotigen, zoals schaaldieren. Wie allergisch is voor schaaldieren, kan ook allergisch zijn voor insecten, al is dat niet noodzakelijk het geval. Verder kun je ook voor één insectensoort allergisch zijn en niet voor andere soorten. Vergeet niet dat de groep insecten diverser is dan die van de gewervelde dieren. Er is, om maar één voorbeeld te geven, een groter verschil tussen een sprinkhaan en een meelworm dan tussen een varken en een koe. In principe kan een mens voor ieder voedingsmiddel allergisch zijn, met die mogelijkheid moet je altijd rekening houden.’

Wetgeving

De voedingswetgeving is trouwens behoorlijk streng, geven Smets en Spranghers nog mee. ‘Wat niet veilig bevonden is, mag niet op de markt gebracht worden.’ Jarenlang ontbrak een wettelijk kader. Sinds 2018 mogen in België drie insecten tot voeding worden verwerkt, bijvoorbeeld in snoepgoed, kant-en-klare snacks, broodsmeersel, deegwaren en sauzen: de huiskrekel (Acheta domesticus), de gele meelworm (Tenebrio molitor) en de treksprinkhaan (Locusta migratoria).