Factcheck: nee, hoofd van het Oekraïense leger draagt geen armband met hakenkruis

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Volgens socialemediagebruikers zou het hoofd van het Oekraïense leger een armband dragen waarin een swastika is verwerkt. Dat zou te zien zijn op een foto die de man zelf online postte. Maar dat klopt niet. Het gaat om twee gekruiste schakels, die door de slechte fotokwaliteit vervormd zijn.

Sinds 13 oktober circuleert op Telegram een foto van Valerii Zaluzhnyi, opperbevelhebber van de Oekraïense strijdkrachten (hier gearchiveerd). De foto zoomt inop de pols van de man, waarrond een armband prijkt. In de close-up, die van slechte kwaliteit is, lijkt er een volgens sommigen hakenkruis te zien. 

‘Hier is niets te zien hoor. Het is gewoon Valerii Fedorovych Zaluzhnyi, een Oekraïense viersterrengeneraal die sinds 27 juli 2021 opperbevelhebber is van de strijdkrachten van Oekraïne. Hij is tegelijkertijd ook lid van de Nationale Veiligheids- en Defensieraad van Oekraïne’, lezen we in het bijschrift. Ook Twitter– en Facebookgebruikers delen de foto. 

Eén van de redenen die Rusland aanhaalde om Oekraïne binnen te vallen was om het land te ‘denazificeren’. Sinds de inval op 24 februari circuleren talloze berichten, foto’s en video’s die moeten bewijzen dat Oekraïners het nazisme een warm hart toedragen. Ook Knack checkte al verschillende beweringen hierrond. 

Draagt opperbevelhebber Zaluzhnyi een armband met een hakenkruis? 

Via een zoektocht met Google Afbeeldingen vinden we dat de foto van Zaluzhnyi, die sinds juli opperbevelhebber is van de Oekraïense strijdkrachten, voor het eerst werd gepost op het Twitteraccount van de Oekraïense defensie. Die postte het beeld op 16 maart. 

Op 6 oktober deelde Zaluzhnyi de foto opnieuw op zijn eigen Twitteraccount. We zien geen verschil met de foto gepost in maart.

Op 9 oktober publiceerde de Russische staatszender Russia Today een artikel over de foto, met als titel ‘Hoofd van het Oekraïense leger poseert met swastika-armband.’ Daarna begon de foto op sociale media te circuleren. 

Als antwoord op de bewering postte Anatolii Shtefan, een officier van het Oekraïense leger, via Twitter een foto van de armband die zijn baas zou dragen. We zien geen swastika op de armband. We zien wel een kraal met twee schakels (zie geel kader). 

De Franse factcheckers van TF1 hebben bovenstaande foto omgezet naar een lage resolutie. 

Door de lage resolutie is er plots een hakenkruis te zien waar normaal simpelweg de twee schakels staan. 

Ook op andere foto’s van de armband van Zaluzhnyi, gepost door een Twittergebruiker, is geen swastika te zien. 

Door een omgekeerde zoekopdracht met de foto die officier Shtefann postte, komen we terecht op de website van het Oekraïense merk Pakabone. Het merk verkoopt zogenaamde ‘vikingjuwelen’. De armband van Zaluzhnyi blijkt een ‘vikingarmband Midgard’ te zijn. Pakabone biedt verschillende vikingkralen aan. We herkennen er enkele uit de armband van Zaluzhnyi, onder meer de parel met het Scandinavische patroon.

Het gaat om modulaire kralen, die je apart kunt aankopen en in eigen volgorde aan je armband kunt toevoegen.

Als reactie op de controverse postte de winkel op 10 oktober een Facebookbericht waarin ze bevestigden de armband en kralen te verkopen.

‘Dit is hoe de armband van de opperbevelhebber van de Oekraïense strijdkrachten Valery Zaluzhny er eigenlijk uitziet. Dit is een Scandinavische patroonkraal. Dergelijke ornamenten gebruikten de Vikingen voor rituelen of om dagelijkse voorwerpen, sieraden en schepen te versieren’, schrijven ze in het Facebookbericht.

De opperbevelhebber draagt dus geen armband met een swastika, in tegenstelling tot wat socialemediagebruikers beweren. De verwarring is te wijten aan de lage kwaliteit van de foto, waardoor je in de kraal met de twee schakels een swastika zou kunnen zien.