Factcheck: nee, het Wereld Economisch Forum heeft niet opgeroepen om de Bijbel te laten herschrijven met AI

Het alternatieve nieuwskanaal FrontNieuws schreef onlangs dat het Wereld Economisch Forum (WEF) heeft opgeroepen om ‘de Bijbel te verbieden’ en ‘een op feiten gecontroleerde versie zonder God uit te geven’. Dat klopt niet. Frontnieuws baseert zich op een interview met de Israëlische historicus Yuval Noah Harari dat verkeerd wordt geciteerd en uit zijn context wordt getrokken.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 14 juni verschijnt op het alternatieve nieuwskanaal FrontNieuws een artikel (hier gearchiveerd) dat stelt dat het Wereld Economisch Forum (WEF) heeft opgeroepen om ‘religieuze geschriften te laten herschrijven door kunstmatige intelligentie om een geglobaliseerde nieuwe Bijbel te creëren’.

Het artikel van FrontNieuws is volgens de site intussen meer dan 30.000 keer gelezen. Ook op Twitter en Youtube wordt het veelvuldig verspreid. 

FrontNieuws verwijst in het artikel naar een stuk van de Amerikaanse alternatieve nieuwssite The People’s Voice, dat op 13 juni verscheen. De nieuwssite Slay News had drie dagen daarvoor al een vergelijkbaar bericht gepubliceerd. 

Waarop baseert Frontnieuws zich?

FrontNieuws verwijst voor zijn claim naar een uitspraak van de Israëlische historicus Yuval Noah Harari. Volgens het artikel is ‘Harari de rechterhand van Klaus Schwab op het WEF’ en zou hij gezegd hebben dat ‘elites AI kunnen gebruiken om de Bijbel te vervangen en een verenigde “religie die echt klopt” te creëren’.

We onderzoeken eerst in welke mate Harari gelieerd is aan het WEF. Vervolgens bekijken we wat Harari precies heeft gezegd over de Bijbel en AI.

1. Is Yuval Noah Harari de rechterhand van Klaus Schwab bij het WEF?

Het WEF is een netwerkorganisatie die elk jaar een grote groep hooggeplaatste bedrijfs- en regeringsleiders samenbrengt in de Zwitserse stad Davos.

Tijdens die jaarlijkse bijeenkomst treden heel wat sprekers op. De Israëlische historicus Yuval Noah Harari is een van hen. Volgens de website van het WEF is hij echter geen bestuurder of directielid van de organisatie. Hij kan dus niet in haar naam spreken.

In een profielpagina op de website van het WEF wordt Harari omschreven als ‘historicus, filosoof en auteur van de bestsellers Sapiens: een kleine geschiedenis van de mensheid, Homo Deus: een kleine geschiedenis van de toekomst en 21 lessen voor de 21e eeuw’.

Dat Harari bij het WEF de ‘rechterhand’ van voorzitter Klaus Schwab zou zijn, is met officiële bronnen niet te staven.

2. Wat zei Harari precies over de Bijbel en AI?

Volgens FrontNieuws deed Harari zijn uitspraken in ‘een toespraak over de toekomst van de mensheid’. Onderaan het artikel staat een videofragment van acht minuten waarin Harari geïnterviewd wordt en waaruit de citaten zouden komen. We gaan op zoek naar de volledige video. Die vinden we door in Google de termen ‘AI Harari Bible’ in te tikken. Zo belanden we bij een artikel van het christelijke nieuwskanaal CNE met als titel ‘AI kan een nieuwe Bijbel schrijven’. In dat artikel is de volledige video van drieënveertig minuten te zien. 

In die video met de titel ‘De mensheid is niet zo simpel’ geeft Harari een interview bij de Portugese denktank Fundação Francisco Manuel dos Santos. We transcriberen de video met de tool Glarity Summary. Na een transcriptie en vertaling uit het Engels door Glarity Summary krijgen we de letterlijke woorden van Harari: 

‘Gutenberg drukte de Bijbel af in het midden van de 15e eeuw. De drukpers drukte zoveel kopieën van de Bijbel af als Gutenberg vroeg, maar creëerde geen enkele nieuwe pagina. De drukpers had geen eigen ideeën over de Bijbel, zoals of iets goed is of slecht, hoe je dit moet interpreteren of hoe je dat moet interpreteren. AI kan nieuwe ideeën creëren, het kan zelfs een nieuwe Bijbel schrijven. Gedurende de geschiedenis droomden religies ervan om een boek te hebben geschreven door een bovenmenselijke intelligentie, door een niet-menselijke entiteit. Elke religie beweert dat alle heilige boeken van andere religies door mensen zijn geschreven, maar “ons” boek kwam voort uit een bovenmenselijke intelligentie. Over een paar jaar kunnen er religies zijn die eigenlijk gelijk hebben. Denk er eens over na, een religie waarvan het heilige boek geschreven is door AI. Dat zou binnen een paar jaar werkelijkheid kunnen worden.’

Komt dit citaat van Harari overeen met het citaat van FrontNieuws?

Nee. Harari werd verkeerd geciteerd door FrontNieuws. Harari zei niet dat ‘de elites AI kunnen gebruiken om de Bijbel te vervangen en een verenigde “religie die echt klopt” te creëren’. Ten eerste neemt Harari het woord elites niet in de mond wanneer hij het heeft over artificiële intelligentie. Ten tweede gebruikt Harari het woord ‘vervangen’ nooit. Harari speculeert wel over hoe er door AI een nieuw heilig boek kan ontstaan. Ten slotte heeft Harari het in zijn uitspraken over AI nergens specifiek over de Bijbel, maar over religie in het algemeen. 

Bovendien is het kort door de bocht om op basis van dit citaat van Harari te argumenteren dat het WEF oproept om de Bijbel te laten herschrijven met AI, zoals FrontNieuws doet. Harari heeft het in het citaat nergens over het ‘herschrijven van de Bijbel’.

De factcheckorganisatie Snopes deed intussen ook een factcheck over de door ons onderzochte claim. Snopes concludeerde dat de uitspraken van Harari foutief werden geïnterpreteerd en dat de claim daarom onwaar is.
Ook andere uitspraken uit het artikel werden ontkracht door factcheckers van de internationale nieuwsagentschappen Reuters en AP (zie hier, hier en hier).

Debat!

Op dinsdag 1 augustus organiseert Knack op Theater Aan Zee in Oostende een debat over factchecking en AI. Het panel bestaat uit Kristin Van Damme (onderzoekster, UGent), Rien Emmery (De Arbiter, VRT/Knack), Brecht Castel (Factchecker, Knack) en Elisa Hulstaert (Journaliste, Knack).

De factcheckers van Knack leverden ook input voor fektsjek van Simone Milsdochter. Die voorstelling, een zogenaamde ‘lecture performance’, speelt elke dag van 28 juli tot 4 augustus.

TAZ#23 vindt plaats van 26 juli tot 5 augustus in Oostende. Info en tickets: theateraanzee.be.