Factcheck: nee, Hamas heeft zijn sterftecijfers niet moeten aanpassen nadat een school in Gaza werd gebombardeerd

Op sociale media circuleert een schermafbeelding van een artikel van Bloomberg. Volgens het artikel zou Hamas het dodental van een school in Gaza-Stad die werd gebombardeerd door Israël achteraf hebben moeten bijstellen van 100 naar 40. Dat klopt niet. Bloomberg paste zijn artikel later aan en gaf toe dat het om een verouderd cijfer ging, in plaats van een aanpassing. Recente artikels spreken van 92 doden, van wie 11 kinderen.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 10 augustus publiceerde de Amerikaanse nieuwssite Bloomberg een artikel op zijn website. Volgens Bloomberg zou het Israëlische leger diezelfde dag ’s morgens vroeg de Tabi’een-school in Gaza-Stad hebben gebombardeerd. Volgens Israël zou Hamas de school gebruikt hebben als commandocentrum. Hamas maakt in zijn cijfers geen onderscheid tussen burgerslachtoffers en Hamasstrijders, maar meent dat ongeveer 100 mensen het leven lieten bij de aanslag.

Een schermafbeelding van dat Bloomberg-artikel werd door tal van socialemedia-accounts gedeeld. Bij de hoofdpunten valt te lezen: ‘Hamas stelt dodental bij naar 40 van het initiële aantal van 100.’ Het gaat hier dus over het aantal doden dat volgens Hamas bij de aanslag op de school in Gaza-Stad zou zijn gevallen. Het is op die zin dat de socialemediagebruikers die de afbeelding deelden focussen. De schermafbeelding circuleert op X. Andere gebruikers refereren aan die zin in hun posts op X (hier, hier en hier).

De schermafbeelding werd gedeeld door enkele prominente pro-Israëlische accounts. Zo schreef de ambassadeur van Israël in België, Idit Rosenzweig-Abu, in haar bijschrift bij de afbeelding op X: ‘Het is triest dat we moeten wachten tot de terroristen zo vriendelijk zijn om hun initieel gedeelde data te herzien. We zouden gewoon geen data van terroristen moeten gebruiken.’ Haar post werd meer dan 1000 keer geliked en ruim 52.000 mensen zagen de foto via haar post op hun tijdlijn passeren.

Dat ‘initiële cijfer’ van 100 doden werd nochtans door heel wat media overgenomen. Zo schreef Reuters bijvoorbeeld dat 100 Palestijnen zijn gedood bij een Israëlische aanval op een school in Gaza. In een latere versie van dat artikel voegde Reuters eraan toe dat het cijfer van 100 doden van de Palestijnse autoriteiten komt en dat Israël dat dodental betwist.

Sinds de aanvallen van Hamas op 7 oktober 2023 voert Israël een bloedige oorlog in Gaza. Midden augustus zou volgens het Palestijnse ministerie van Volksgezondheid de kaap van 40.000 doden in Gaza zijn gerond. Meer dan 92.000 mensen waren midden augustus gewond geraakt door het geweld. Dat lezen we bij VRT NWS.

Maar klopt het wel dat Hamas zijn cijfers heeft bijgesteld van 100 naar 40 en er volgens hen dus 40 mensen stierven bij de aanval van Israël op een school in Gaza?

Bloomberg past artikel zelf aan

Verschillende socialemediagebruikers hekelen het gebruik van de schermafbeelding en het artikel van Bloomberg door pro-Israëlische accounts en menen dat Bloomberg foutief meldde dat Hamas zijn dodental zou hebben bijgesteld naar 40 doden. ‘Een wanhopige poging om verwarring te creëren en hun misdaden te bagatelliseren’, schrijft iemand op X bijvoorbeeld.

Een ander X-account wijst ons erop dat Bloomberg zijn artikel zelf al heeft aangepast en het dus een verouderde afbeelding is die circuleert. ‘Dit is desinformatie’, schrijft dat account bij de X-post van de Israëlische ambassadeur voor België.

Op archive.today vinden we enkele gearchiveerde oudere versies van het artikel terug. De eerste versie van het artikel dateert van 4:45 GMT op 10 augustus, de dag dat het artikel verscheen en de school in Gaza-Stad werd gebombardeerd. Uit de gearchiveerde versies kunnen we afleiden dat de versie van het artikel waarvan een screenshot circuleert later die dag werd gepubliceerd.

Tegen de avond werd de zin waar socialemediagebruikers over vielen alweer geschrapt in het artikel. De zin werd vervangen door een waarschuwing onderaan het artikel. In de volgende gearchiveerde versie lezen we daar: ‘Een eerdere versie werd gecorrigeerd om een revisie van het dodental te verwijderen.’ Die zin werd later aangepast naar: ‘Bloomberg rapporteerde een oude schatting van het dodental, niet een aangepaste schatting.’ Bloomberg geeft dus toe dat Hamas zijn cijfer niet heeft bijgesteld van 100 naar 40 doden.

Waar komt het cijfer 40 dan vandaan?

Volgens één van de accounts op X, dat kritisch was over de schermafbeelding, zou het cijfer van 40 komen uit een persbericht van het ministerie van Volksgezondheid in Gaza, dat stelt dat 40 mensen zouden zijn omgekomen tijdens aanvallen van Israël op Gaza.

Een ander account op X verduidelijkt die verwarring met een schermafbeelding van een Telegramkanaal van Hamas. Volgens dat account zou het cijfer 40 slaan op het aantal Palestijnen dat de dag ervoor overleden was, maar is het wel gepubliceerd de dag van de aanval op de school. ‘De aanslag op Tabi’ien, die in de vroege uren van 10 augustus plaatsvond, was dus nog geen deel van het rapport’, geeft dat account aan. Dat bevestigt dus de stelling van Bloomberg dat het eigenlijk om een verouderd cijfer zou gaan, in plaats van een nieuwe aanpassing.

Wanneer we de tekst van het Telegrambericht vertalen, lezen we dat dit inderdaad een dagelijks statistisch rapport is over het aantal gedode Palestijnen in Gaza dat gepubliceerd werd door het ministerie van Volksgezondheid in Gaza. Het bericht werd gepubliceerd op 10 augustus rond de middag en gaat dus over de dag voordien. ‘De Israëlische bezetting pleegt drie bloedbaden tegen gezinnen in de Gazastrook, waaronder 40 martelaren en 140 gewonden die binnen 24 uur de ziekenhuizen bereiken’, lezen we verder in het bericht. De school die die dag ’s morgens vroeg werd aangevallen komt dus nog niet in de cijfers voor.

In een recent artikel van VRT NWS over een andere aanval op een school in Gaza lezen we dat er uiteindelijk 93 doden zouden zijn gevallen bij de aanval van 10 augustus. Onder hen waren elf kinderen en zes vrouwen.