Factcheck: nee, er zijn geen ‘483 procent meer’ miskramen in Israël

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op Facebook en Twitter wordt een Israëlisch krantenartikel gedeeld waaruit zou blijken dat het aantal miskramen in het land met 483 procent gestegen is. Er wordt een link gesuggereerd met de coronavaccinaties. Beide beweringen kloppen niet. Het artikel van de Israëlische krant is bovendien zelf een factcheck, die een claim van een Britse antivaxerswebsite weerlegde.

Het krantenknipsel circuleert vanaf 9 juni op Twitter, waar Knack-journalist Rien Emmery (Arbiter op Twitter nvdr.) het opmerkt. Ook op Facebook wordt het artikel verspreid (bijvoorbeeld hier), waar het minstens 1200 mensen bereikt. In het stuk zou staan dat het aantal miskramen in Israël sinds de aanvang van de vaccinatiecampagne met 483 procent gestegen is.

Het artikel verscheen in de Israëlische krant Globes. We zoeken het artikel op, en vertalen de tekst via Google Vertalingen. Daaruit blijkt dat het stuk een factcheck is over een ander artikel, een stuk van de Britse fakenewswebsite The Daily Expose. Daarin wordt gemeld dat het aantal miskramen in Groot-Brittannië sinds de aanvang van de vaccinatiecampagne met 483 procent zou gestegen zijn. Het stuk in de Israëlische krant Globes gaat dus niet over miskramen in Israël, maar in Groot-Brittannië.

Het artikel van The Daily Expose klopt volgens de Israëlische factcheck niet. De cijfers die worden aangehaald zijn afkomstig van het zogenaamde ‘Yellow Card’-systeem van de Britse regering. Het ‘Yellow Card’-systeem wordt opgevolgd door de MHRA, een Brits agentschap dat toekijkt op de veiligheid van medicijnen en gezondheidszorgproducten. Burgers kunnen er bijwerkingen van medicatie en vaccinaties melden. Het systeem lijkt op het Amerikaanse VAERS, een website waarop zowel particulieren als zorgpersoneel bijwerkingen na vaccinaties kunnen melden. Ook over VAERS verspreidde The Daily Expose al desinformatie.

De cijfers die worden weergegeven zijn correct. Maar de conclusies eruit worden getrokken, zijn verkeerd. Op basis van de Yellow Card-data kunnen er geen causale verbanden gelegd worden. Als iemand ziek wordt of een miskraam krijgt na een vaccinatie, wil dat daarom niet zeggen dat de vaccinatie de directe oorzaak is.

Wat in het artikel van The Daily Expose ook ontbreekt, is context bij de cijfers. In een reactie op een factcheck van Reuters over een soortgelijke claim beklemtoonde de MHRA dat de berichten van The Daily Expose het verwachte aantal miskramen vermeldt. In Groot-Brittannië eindigt gemiddeld één op vier zwangerschappen in een miskraam. De meeste vinden plaats in de eerste twaalf weken van de zwangerschap.

Daarnaast wordt ook het stijgend aantal vaccinaties niet vermeld. Experten waarmee Reuters in maart praatte benadrukten dat het aantal vaccinaties met het aantal miskramen vergeleken moet worden. Zonder die context mee te nemen, verliezen de cijfers hun proportionaliteit.

De bewering dat het aantal miskramen stijgt door de vaccinatiecampagne is een terugkerend thema op The Daily Expose. Knack factcheckte al eerder een stuk waarin werd gesteld dat het aantal miskramen in Groot-Brittannië met 366 procent was gestegen. Die bewering klopte niet. Ook de website Politifact ontkrachtte het bericht. Recent publiceerde The Daily Expose opnieuw een artikel waarin wordt beweerd dat het aantal miskramen in Groot-Brittannië met 2000 procent is gestegen. Die bewering werd door het factcheckteam van het persagentschap Reuters ontkracht. De stukken zijn altijd op dezelfde manier opgebouwd: data worden van de Yellow Card-site geplukt, de context van de cijfers wordt weggenomen en er worden verkeerde conclusies getrokken. Om de zoveel weken gieten ze de bewering in een nieuw artikel, met telkens hogere percentages. Die stijging komt omdat het aantal vaccinaties ook toeneemt.

Ondertussen is er wetenschappelijk bewijs dat vaccinatie geen negatief effect op zwangere vrouwen heeft. Eén studie toonde aan dat vaccinaties niet tot meer miskramen hebben geleid. Een andere Amerikaanse studie toonde aan dat het vaccin ook aanslaat bij zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven. Ze maakten antilichamen aan die ook in het navelstrengbloed en de moedermelk terug te vinden waren.

The Daily Expose werd opgericht in november 2020 en verspreidt wel vaker antivaccinatieberichten en desinformatie over covid-19. De monitorsite Media Bias classificeert de site als ‘pseudowetenschappelijk’. De auteurs en de eigenaars van de site zijn niet bekend.