Factcheck: nee, er ligt geen twintig jaar tussen deze twee Franse weerkaarten

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Online circuleert een collage van twee Franse weerkaarten: een uiterst recente en een die schijnbaar al van 2002 dateert. Beide kaarten tonen hoge temperaturen maar de kaart uit 2022 is veel donkerder ingekleurd. Volgens het bijschrift toont dat aan dat er twintig jaar geleden minder zwaar getild werd aan hoge temperaturen dan vandaag. Maar de kaart uit 2002 is vervalst en toont een weerbericht uit 2019.

Op 18 juli deelt een Nederlandse vrouw een collage van twee Franse weerkaarten op Twitter (hier gearchiveerd). De eerste kaart zou het weerbericht van zaterdag 13 juli 2002 tonen, de onderste kaart dat van 15 juli 2022. De temperaturen van beide weerkaarten liggen dicht bij elkaar, variërend tussen de 30 en 40 graden, maar de achtergrondkleuren op de weerkaarten verschillen. ‘Wat vandaag een klimaatramp is, was in 2002 een mooie zomerdag’, lezen we in het Franse bijschrift van de afbeelding.

De beeldcollage wordt ook gedeeld op Facebook (hier en hier gearchiveerd).

De vergelijking van de twee weerkaarten moet dus bewijzen dat er twintig jaar geleden veel minder zwaar getild werd aan hoge temperaturen. Ook in de reacties lezen we dat veel socialemediagebruikers de media beschuldigen van alarmisme. ‘De media boeken vooruitgang omdat zij ontdekken dat het ’s zomers warm is, ’s winters koud is en dat regen nat is’, reageert een Facebookgebruiker.

‘Omdat de media je zeggen dat het een klimaatcatastrofe is, gaat iedereen schuilen’, lezen we in het bijschrift van een andere Facebookpost.

Maar gaat het hier echt over weerkaarten met twintig jaar verschil? De onderste kaart werd inderdaad getoond op het weerbericht van vrijdag 15 juli op de Franse nieuwszender BFMTV (vanaf 1:13). De kaart toont de weersvoorspelling voor zondag 17 juli.

De bovenste weerkaart daarentegen toont geen weerkaart van 13 juli 2002. Dat lezen we in een factcheck van de Franse zender TF1. Het gaat om een weerkaart uit het weerbericht van 27 juni 2019, met voorspellingen voor 28 juni, aldus TF1. Er zit dus geen twintig jaar verschil tussen beide weerkaarten.

Koele zomer

Via de zoekmachine Wolfram Alpha kunnen we historische temperaturen van verschillende locaties ter wereld bekijken. Als we de temperatuur op 13 juli 2002 in Corsica opzoeken, zien we dat die tussen de 18 en 27 graden lag, met een gemiddelde van 23 graden. Een pak lager dan de temperaturen vermeld op de beeldcollage dus. 

Hetzelfde geldt voor de temperatuur in de Zuid-Franse stad Bordeaux. Volgens de weerkaart uit de collage schommelde de temperatuur daar op 13 juli 2002 rond de 31 graden. Op Wolfram Alpha zien we echter dat de temperatuur schommelde tussen de 15 en 21 graden, met een gemiddelde van 18 graden. 

Kleurverschil

De kleur tussen beide kaarten verschilt omdat het gaat om twee verschillende zenders. Volgens TF1 beslist elke zender zelf over de kleuren op zijn weerkaarten. De zender hanteert wel bepaalde regels: hoe meer de temperatuur afwijkt van een normale situatie, hoe donkerder de kleur.
Momenteel circuleren er meerdere soortgelijke weerkaartcollages. Eerder factcheckte TF1 ook al een soortgelijke collage van Zweedse weerkaarten. En de Britse weerman Aidan McGivern, die voor  het Britse nationale weerkundige instituut werkt, ontkrachtte op Twitter een Britse collage. De kleuren van een van de weerkaarten waren gemanipuleerd.

Het Duitse factcheckcollectief Correctiv voerde in 2019 een factcheck uit op een collage van twee Duitse weerkaarten van de Duitse openbare omroep ARD.