Factcheck: nee, een beha dragen verhoogt het risico op borstkanker niet

In een reclamefilmpje voor zijn eigen, beugelloze beha’s stelt een lingeriemerk dat het dragen van een klassieke beha het risico op borstkanker zou vergroten. ‘Wetenschappelijke fictie’, reageren specialisten. ‘Geen enkele studie heeft ooit een verband aangetoond tussen het dragen van een beha en het ontwikkelen van borstkanker.’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 29 mei plaatst de online shop Luxelia een reclamefilmpje voor beha’s op Facebook (hier gearchiveerd). Op 5 juni deelt Luxelia de video opnieuw. Het filmpje werd ondertussen al meer dan 900.000 keer bekeken.

In het reclamefilmpje van iets minder dan 2 minuten zegt de aanbieder van beha’s dat ‘veel deskundigen en studies het erover eens zijn dat het dragen van een beha het risico op borstkanker kan verhogen’ (seconde 13). Op welke studie Luxelia zich voor de uitspraak baseert, wordt in de reclame niet meegedeeld. 

De ondergoedindustrie zou zich van dat risico bewust zijn, volgens het promotiefilmpje voor de beha’s van Luxelia, maar zou niet bereid zijn om er iets aan te doen. Het (beugelloze) ontwerp van Luxelia zou, anders dan een ‘gewone’ beha, het risico op borstkanker niet vergroten. 

Angst

Ook een Knack-lezeres kreeg het reclamefilmpje op haar Facebooktijdlijn te zien. Ze wil graag weten of er enig wetenschappelijk bewijs bestaat voor de stelling dat het dragen van een (beugel)beha borstkanker zou veroorzaken. ‘Klopt het wat ze beweren of willen ze vooral beha’s verkopen door mensen angst aan te jagen?’ vraagt de lezeres in een e-mail aan onze redactie.

We willen contact opnemen met het bedrijf, om te vragen op welke studies ze zich beroepen voor hun claim. Het e-mailadres op de Facebookpagina blijkt niet te werken, wanneer we doorklikken naar het website-adres dat op de Facebookpagina staat, krijgen we een foutmelding.  We sturen een bericht via Messenger, dat tot nu toe onbeantwoord is gebleven. Ondertussen ontdekken we dat dezelfde website wel actief is op www.luxellia.nl – met dubbele ‘l’. We sturen een e-mail naar het adres dat we daar vinden, maar ook die blijft onbeantwoord.

Fictie

Ondertussen raadpleegden we enkele borstkankerspecialisten. De reactie van professor Hans Wildiers, oncoloog en coördinator van het multidisciplinair borstcentrum (MBC) van het UZ Leuven, laat aan duidelijkheid niet te wensen over: ‘Dat het dragen van een beha het risico op borstkanker zou vergroten, is wetenschappelijke fictie. Ik betreur dat dergelijke beweringen worden verspreid zonder wetenschappelijke onderbouwing. Omdat dat bleef gebeuren, heb ik er al in 2008 een artikel over geschreven voor het Tijdschrift voor Geneeskunde.’ 

In het artikel legt Wildiers uit dat de bewering dat het dragen van een beha een risicofactor voor borstkanker zou zijn, in de meeste gevallen steunt op een publicatie van Singer en Grismaijer uit 1995. ‘In hun boek Dressed to kill. The link between breast cancer and bras schrijven ze dat het dragen van een beha gedurende 24 uur per dag het risico op het ontwikkelen van borstkanker met een factor 125 verhoogt.’

De auteurs onderzochten voor dat boek de behagewoonten van 4500 vrouwen in 5 Amerikaanse steden en gingen na hoe vaak borstkanker voorkwam in die groep. De conclusie was dat 3 op de 4 vrouwen die 24 uur per dag een beha droegen, borstkanker ontwikkelden, in vergelijking met 1 op 7 vrouwen die een beha droegen gedurende meer dan 12 uur per dag. 

De verklaring hiervoor zou volgens de auteurs te vinden zijn bij het lymfesysteem, dat voor een stuk verantwoordelijk is voor de afvoer van toxische stoffen uit het lichaam, en dat zou gehinderd worden door het dragen van een (spannende) beha. Daardoor zouden schadelijke stoffen langer aanwezig blijven in het vetweefsel van de borst en langer een nadelig effect uitoefenen op de omgevende cellen. Beha’s zouden het ontwikkelen van goedaardige borstcysten in de hand werken en zo onrechtstreeks het borstkankerrisico doen toenemen. ‘Hun bevindingen zijn echter nooit gepubliceerd in een “peer reviewed” wetenschappelijk tijdschrift’, benadrukt Wildiers. Peer reviewed wil zeggen dat het onderzoek en het artikel door vakgenoten werd nagekeken. Dat was hier dus niet gebeurd.

Er schort dan ook een en ander aan dat onderzoek, zegt Wildiers. ‘Een van de argumenten van Singer en Grismaijer is dat er veel minder borstkanker voorkomt bij bevolkingsgroepen waar het dragen van een beha minder ingeburgerd is dan in de westerse maatschappij. Maar bij de eerste generaties inwijkelingen in de Verenigde Staten, die andere leefgewoonten hadden, was het borstkankerrisico altijd al kleiner. In de volgende generaties neemt dat risico toe, tot het “normale” niveau van de Amerikanen. Uit de wetenschappelijke literatuur weten we dat voeding en andere levensstijlfactoren een belangrijke rol spelen in het borstkankerrisico.’

Voor zijn artikel deed Wildiers een systematische studie van de wetenschappelijke literatuur. Hij kwam zo terecht bij studies van onder meer Santen en Delcort, waarin een  overzicht wordt gegeven van de bekendste risicofactoren voor borstkanker: familiale voorgeschiedenis, leeftijd, reproductieve factoren, inname van orale anticonceptie, het al dan niet geven van borstvoeding, enzovoort. ‘In geen van deze artikels wordt vermeld dat het dragen van een beha het risico op borstkanker zou verhogen’, vertelt Wildiers.

‘Een oorzakelijk verband vaststellen tussen het dragen van een beha en het ontwikkelen van borstkanker is enkel mogelijk zijn op basis van cohortstudies, patiëntcontrolestudies of grote prospectieve, gerandomiseerde studies, waarbij een duidelijk verschil wordt aangetoond tussen een studie- en een controlegroep’, aldus nog Wildiers. ‘Maar het opzetten van een dergelijke studie is praktisch gezien onmogelijk in dit geval. Het is niet haalbaar om binnen een groep vrouwen met een vergelijkbaar risicoprofiel een groep wel een beha en een controlegroep geen beha te laten dragen gedurende voldoende lange tijd om te zien in welke groep borstkanker het vaakst voorkomt. Het met elkaar vergelijken van twee groepen met een zeer verschillend risicoprofiel, zoals bijvoorbeeld tussen westerse vrouwen en vrouwen in ontwikkelingslanden of Aziatische vrouwen, is dan weer wetenschappelijk niet correct.’

We legden de stelling ook voor aan professor Sevilay Altintas, als oncologe verbonden aan de borstkliniek van het UZA. Zij onderschrijft volledig wat professor Wildiers zegt. ‘Er is geen wetenschappelijke evidentie voor de hypothese dat een beha dragen het risico op borstkanker zou verhogen.’