Factcheck: nee, Duitse video toont geen ‘gestold bloed’ van gevaccineerden

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In een Duitstalige video op sociale media zou een test met een microscoop aantonen dat bloed van gevaccineerden stolt. Dat klopt niet. De video toont geen wetenschappelijk onderzoek en experts wijzen erop dat er verschillende andere verklaringen voor de beelden mogelijk zijn.

Op 1 december plaatst een Nederlandse vrouw een video van ruim 49 minuten op Facebook. Het bijschrift bij de video luidt: ‘Bij ongeveer 11 min. ongevaxt (ongevaccineerd, nvdr.) bloed te zien – zoals het hoort te zijn. Na ongeveer 15 min. de vax met Moderna (het Moderna-vaccin, nvdr.), maar het feest begint bij 20 min. als BioNTech/Pfizer z’n werking laat zien’.

Deze versie van de video heeft op Facebook weinig bereik, maar er circuleren andere versies van deze video op WhatsApp, Instagram, Telegram en op de Nederlandse valsenieuwssite Dissident One. De video werd ook opgeladen op YouTube, maar werd ondertussen van het platform verwijderd. Op alternatieve videosites duikt de video wel nog op.

De video zou bloedtesten laten zien van gevaccineerde en niet-gevaccineerde mensen. Die zouden aantonen dat het bloed van gevaccineerden verandert, terwijl dat van niet-gevaccineerden er ‘normaal’ uitziet. We krijgen in de video acht bloedstalen te zien: zogezegd vier van gevaccineerden en vier van niet-gevaccineerden.

Of dit daadwerkelijk het geval is, valt onmogelijk na te gaan. Zo bleek uit onderzoek van de Duitse erkende factcheckorganisatie Correctiv. Dat we in de video het ‘samenklonteren van rode bloedcellen bij gevaccineerd bloed’ zouden zien, is dan ook niet bewezen.

De video toont geen ernstige bloedtesten, stellen twee onafhankelijke experts die voor Correctiv die video bekeken. Hoofd van het Instituut voor Laboratoriumgeneeskunde Thorsten Kaiser (Universitair Ziekenhuis Leipzig): ‘Een bloedbeeldtest wordt niet op deze manier uitgevoerd. De bloedcellen kunnen bijvoorbeeld alleen worden beoordeeld als er antistollingsmiddelen worden gebruikt. Dat we zonder toevoeging van die antistollingsmiddelen bloedplaatjes zien samenklonteren, zoals in de video, is normaal. Dat wijst dus niet op een ziekte.’

Een ander punt dat de experts aanhalen – als het al over echt bloed gaat van (on)gevaccineerden, wat niet te verifiëren valt – is het kleine aantal proefpersonen. Dat maakt een willekeurig resultaat waarschijnlijk, en kan daarmee geen basis vormen voor een wetenschappelijk zinvolle uitspraak.

Ook collega Veit Bücklein (Universiteit van München) hekelt de testmethode en de ‘conclusies’ in een interview met Correctiv: ‘Wat we zien is een test met een donkerveldmicroscopie (vorm van microscopie waarbij het preparaat zodanig wordt belicht dat geen ander licht dan van het preparaat zelf in het beeldveld kan komen, nvdr.), maar met die methode voor bloedanalyse kan de diagnose van ziekten niet als bewezen worden beschouwd,’ aldus Bücklein. ‘Daarvoor is ze niet geschikt.’

Mogelijke verklaringen

De experts zien veel mogelijke verklaringen voor het verschillende stollingsniveau van de bloedstalen in de video. Zo begint het bloed bij sommige mensen sowieso sneller te stollen dan bij anderen. Er zijn ook andere factoren die meespelen, zoals de temperatuur van de glasplaat waarop het bloed onder de microscoop wordt geschoven of de dikte van de bloeddruppels. Ook de tijd die nodig is om de microscoop te gebruiken speelt een rol.

Veit Bücklein wijst erop dat de ‘stromingsbeweging’ van het bloed onder de microscoop, zoals besproken in de video, voortkomt uit het feit dat het nog steeds onder het dekglas beweegt doordat het erdoor wordt samengeknepen.

Volgens Kaiser kunnen uit de beelden geen conclusies worden getrokken over de bloedstroom in het lichaam en de bloedvaten, omdat het bloed in het lichaam niet stolt: ‘Als het bloed zo langzaam door de bloedvaten van de patiënt zou stromen als onder een microscoop, zou die onmiddellijk sterven.’