Factcheck: nee, dit zijn geen Oekraïners die Russische troepen toejuichen

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op Facebook doet een video de ronde waarin Oekraïners Russische troepen zouden verwelkomen met vlaggen en gejuich. Het filmpje werd echter niet gemaakt in Oekraïne, maar in Rusland. Het gaat om Russische burgers in de regio rond Koersk, die naar Oekraïne vertrekkende soldaten uitwuiven.

Op 12 april post een Nederlandse vrouw onderstaand bericht op haar Facebookpagina. ‘Ander gezichtspunt: Oekraïners die de Russen toejuichen’, schrijft ze bij een filmpje dat een andere vrouw uit Nederland heeft gedeeld in de publieke Facebookgroep ‘Vrede met Rusland’, die 4000 leden telt.

De video werd oorspronkelijk gedeeld door een Facebookpagina die ‘Kompletno Rusko Naoru,anje’ heet, wat Kroatisch is voor ‘alle Russische wapens’. De pagina, met bijna 92.000 volgers, omschrijft zichzelf als ‘de enige geïllustreerde militaire encyclopedie op Facebook’.

Op die pagina werd de video gepost met het het bijschrift ‘De mensen van Oost-Oekraïne tijdens de passage van Russische colonnes’ (in het Kroatisch). Het bericht werd 4300 keer gedeeld en bereikte 6,3 miljoen mensen.

Dat Russische troepen door de Oekraïners enthousiast zouden verwelkomd worden, is informatie die de Russen al eerder verspreidden, onder meer in dit bericht van het Russische persagentschap TASS.

Maar is dat wat we in deze video zien?

In het filmpje, dat 1:15 minuten duurt, zien we een brede onverharde weg in een bosrijke omgeving. Gebouwen of andere herkenningspunten ontbreken, wat het moeilijk maakt om te achterhalen waar de scène zich afspeelt. We moeten dus op zoek naar andere elementen waaruit we de locatie kunnen opmaken.

We zien een colonne van tanks en andere legervoertuigen, stuk voor stuk voorzien van de Russische vlag. Langs de weg staan heel wat mensen de Russen enthousiast toe te juichen. Ze zwaaien, sommigen met een Russische vlag in de hand. Iemand filmt met zijn smartphone. Een man is gekleed in een rode trui met op de rug het opschrift ‘CCCP’ (Russisch voor USSR).

Russische politie

Een wit-met-blauwe politie-auto met Russische vlag komt met loeiende sirene aangereden (0:01).

Het blijkt te gaan om een voertuig van de Russische politie. De website van de Russische politie laadt helaas niet, maar we vinden een soortgelijke auto op de site van de Russische staatskrant Rossiyskaya Gazeta. De titel van het artikel is ‘UAZ toonde nieuwe militaire terreinwagens’. UAZ is een Russische autoconstructeur. Het model heet ‘UAZ Patriot’.

Ook in deze nieuwsreportage op de Russische televisie is het bewuste model te zien (1:17).

Op de website van de Oekraïense politie vinden we helaas geen overzicht terug met de auto’s die de politie op dit moment in gebruik heeft. Wanneer we ‘Ukrainian police car’ googelen, dan krijgen we foto’s te zien van auto’s die er anders uitzien dan die van de Russische politie – ze zijn wit met blauwe én gele strepen.

Sticker

Dat het om de Russische politie gaat, maakt het zeer waarschijnlijk dat de video in Rusland is gemaakt, en niet in Oekraïne. We zoeken verder naar andere aanwijzingen.

De kwaliteit van de video is te slecht om te kunnen inzoomen op de nummerplaten van de geparkeerde auto’s. Op een aantal van die wagens zien we Russische vlaggen. Op de achterruit van een geparkeerde auto zien we (1:00) een sticker waarop ‘Z ?????’ staat, dat is de Russische naam voor Koersk. Koersk is een stad en regio in het zuidwesten van Rusland, op ongeveer honderd kilometer van de grens met Oekraïne.

Niet in Oekraïne

Bovenstaande elementen wijzen erop dat de video hoogstwaarschijnlijk in Rusland is gemaakt, en dat we geen Oekraïners zien maar Russische burgers die Russische soldaten uitwuiven.

Ook in de commentaren bij de video wordt meermaals gezegd dat het filmpje niet in Oekraïne is opgenomen. ‘Dit is de Russische stad Belgorod, niet ver van de Oekraïense grens’, zegt iemand. ‘Dit zijn beelden uit Rusland, je verspreidt verkeerde informatie’, zegt iemand anders. ‘Politie van de Russische Federatie in Oekraïne’, lacht nog een andere Facebookgebruiker. Nog een andere wijst erop dat de Oekraïense (militaire) politie andere voertuigen gebruikt.

We vinden dezelfde video ook terug op het Twitterkanaal van het Oekraïense ministerie van Defensie.

Volgens deze tweet, van 10 april, is de video gedraaid in de regio van Koersk, en zien we Russische burgers die naar Oekraïne vertrekkende soldaten uitwuiven.

Een Google-zoekopdracht brengt ons bij een artikel van de Britse tabloid de Daily Mail van 10 april. Dat beschrijft hoe Russen hun troepen uitwuiven in de regio van Koersk, en toont daarbij de beelden uit het Facebookfilmpje. Ook op YouTube worden de beelden in die context gepost.