Factcheck: nee, dit zijn geen ‘adelaars gedood door windturbines’

Op Twitter en Facebook doet een foto de ronde van dode vogels, die zouden zijn omgekomen door de wieken van windmolens. Dat klopt niet. Het gaat om zeearenden waarvan een deel omkwam door loodvergiftiging.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 9 februari deelt Ronald van Tiggelen, gemeenteraadslid in Zandvoort voor de PVV, een foto van dode vogels op Twitter (hier gearchiveerd). Het bijschrift bij zijn virale tweet luidt: ‘Adelaars gedood door de wieken van windturbines. Wat zou de NOS (Nederlandse publieke omroep, nvdr.) hiermee doen wanneer ze zouden zijn bedekt met ruwe olie? En nu?’ Zijn bericht wordt meer dan 700 keer gedeeld en 67.000 keer bekeken. 

Een dag later reageert iemand op het bericht dat de foto adelaars zou tonen die ‘zijn gestorven aan een loodvergiftiging’ en dat Ronald ‘windturbines verzint als doodsoorzaak’. Van Tiggelen reageert ‘foto klopt inderdaad niet, verhaal wel’.

Hoewel degene die de foto met verkeerd bijschrift online plaatste dat dus al rechtzette op 10 februari, blijft een screenshot van de tweet van Van Tiggelen opduiken in verschillende berichten op Facebook (hier gearchiveerd) maar dan zonder de rechtzetting. Dit illustreert hoe verkeerde informatie van het ene sociale medium naar het andere kan overgaan, zonder dat de rechtzetting ook wordt opgepikt. 

De collega-factcheckers van het Duitse persagentschap DPA vonden de oorsprong van de foto door middel van omgekeerde zoekacties. De oudste versie vonden ze in dit artikel van 2014 op de site van het Amerikaanse overheidsorgaan voor visserij en wild (UFSW) met als titel ‘Jagerscampagne vermindert blootstelling aan lood bij zeearenden’. 

Christina Meister, woordvoerder van de U.S. Fish & Wildlife Service (USFW), verklaarde aan DPA per mail dat de specifieke foto werd genomen in maart 2012, tijdens een onderzoek naar de doodsoorzaak van 58 dode zeearenden die de organisatie in natuurgebieden aan het noordelijke gedeelte van de Mississippi had gevonden. Van de dode dieren had 60 procent een concentratie van lood in zich, en 38 procent leed daadwerkelijk aan een loodvergiftiging, aldus Meister.

Het lood zou in de lichamen van de arenden zijn gekomen doordat jagers in de VS met loden kogels schieten. Bij een raak schot verbrijzelt een loden kogel en verspreiden de stukjes lood zich in het lichaam van de prooi. Roofvogels die vervolgens de resten opeten krijgen zo de gevaarlijke stof in kleine stukjes binnen.