Factcheck: Nee, dit lockdowngedicht is niet geschreven in 1869

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Een gedicht over thuisblijven tijdens een pandemie circuleert op sociale media met de boodschap dat ‘de geschiedenis zich herhaalt’. De tekst zou geschreven zijn in 1869 of tijdens de Spaanse Griep in 1919. In werkelijkheid schreef een Amerikaanse het vers in maart 2020.

Op 3 juni* plaatst iemand een gedicht op Facebook. Volgens haar is de tekst ‘geschreven in 1869, herdrukt tijdens de pandemie van 1919’. Het gedicht beschrijft het leven tijdens een lockdown en de positieve invloed daarvan. De post werd 1300 keer gedeeld en bereikte zo bijna 160.000 mensen.

Het gedicht zou geschreven zijn door ‘Kathleen O ‘ Meara’. Wanneer we haar naam zoeken op Wikipedia, blijkt het te gaan om een Ierse schrijfster uit de negentiende eeuw. Zij schreef in 1869 het boek Iza’s Story. Zou het gedicht uit deze roman komen?

Nee, zo blijkt. Bovenaan het artikel op Wikipedia staat dat deze auteur ‘niet verward mag worden met Catherine ‘Kitty’ O’Meara, een hedendaagse Amerikaanse auteur die een gedicht schreef dat populair werd tijdens de covid-19-pandemie’.

We zoeken verder op die naam en komen zo al snel uit bij factchecks over het gedicht van Reuters, Snopes en Politifact. Alle drie verwijzen ze onder andere naar een interview dat Oprah Magazine had met de Amerikaanse Catherine O’Meara. Zij blijkt een onderwijzeres en kapelaan op rust uit Wisconsin. Haar echtgenoot had haar aangespoord om haar gevoelens over de thuisquarantaine vanwege covid-19 neer te schrijven.

O’Meara plaatste het gedicht op 16 maart 2020 op haar blog. Daarna ging het gedicht viraal. Omdat haar naam heel erg lijkt op die van de bekende Ierse schrijfster, wordt de tekst vaak verkeerd gedateerd. Zo ook bij de Nederlandse vertaling van de tekst die wij onderzoeken.

De foto bij het gedicht zorgt voor nog meer verwarring. Op 4 april plaatste iemand het gedicht op de Amerikaanse fotosite Imgur met daarbij een foto van twee gesluierde vrouwen. Ook de post die wij onderzoeken gebruikt dezelfde illustratie. De foto zou genomen zijn tijdens de Spaanse Griep in 1919.

Lees verder onder de afbeelding

Volgens de factcheckers van de Universiteit Leiden toont de foto echter vrouwen in 1913 die een destijds modieuze sluier dragen. Een zoektocht via Google Images bevestigt die these. De originele foto verscheen in de Süddeutsche Zeitung in 1913. De modegril kwam overgewaaid uit Turkije.

*Op 18 juni 13:26 werd de eerste paragraaf van deze factcheck aangepast. Er stond eerst dat de post was verschenen op ‘3 juli’ en dat moest ‘3 juni’ zijn.