Factcheck: Nee, dit krantenartikel uit 1989 gaat niet over covid-19 maar over coronavirus bij kippen

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Over covid-19 worden we voor de gek gehouden, meent een Facebookgebruiker. Die stelling wil hij kracht bijzetten door een krantenartikel uit 1989 te publiceren waarin al sprake is van het coronavirus. Dat artikel gaat echter niet over het SARS-CoV-2-virus dat covid-19 veroorzaakt, wel over een coronavirus bij kippen.

Op 15 september plaatst een Facebookgebruiker een bericht online. Het bevat een krantenartikel dat zou gepubliceerd zijn in het Algemeen Dagblad in 1989, met als titel ‘Vaccin tegen coronavirus veroorzaakt nieuwe ziekten’.

De auteur plaatst er het volgende commentaar bij: ‘Nou mensen nu wordt het echt interessant kijk naar dit artikel van het algemene dagblad van 1989. Geloof je nog steeds in deze Covid 19 Bullshit ???? Dieptriest we worden gewoon voor de gek gehouden.’ Het bericht wordt 250 keer gedeeld en bereikt in totaal minstens 80.000 mensen.

Volgens de auteur van het Facebookbericht zou het gaan om een artikel uit de Nederlandse krant Algemeen Dagblad (AD), maar dat blijkt niet te kloppen: in de hoofding van het artikel lezen we dat het gaat om een stuk uit het Agrarisch Dagblad van 2 februari 1989. Het Agrarisch Dagblad is een Nederlands vakblad voor de landbouwsector, dat sinds 2012 wordt uitgegeven onder de naam Boerderij Vandaag.

Kippenziekte

Het coronavirus waarover het in dit artikel gaat, is echter niet het momenteel circulerende SARS-CoV-2-virus dat covid-19 veroorzaakt. Daarvan was in 1989 nog geen sprake. De eerste gevallen van SARS-CoV-2 kwamen volgens de Wereldgezondheidsorganisatie pas eind december 2019 voor.

Het artikel gaat wel over het Infectieuze Bronchitis Virus (IBV), een type coronavirus dat enkel bij pluimvee voorkomt en al werd ontdekt in 1931. Het veroorzaakt aandoeningen aan de luchtwegen, beïnvloedt het eileggedrag en leidt tot grote kippensterfte, zo lezen we in het artikel.

‘Er bestaan veel verschillende coronavirussen. IBV hoort bij de gammacoronavirussen, SARS-CoV-2 bij de betacoronavirussen. De twee zijn niet verwant,’ zo verklaarde Arjan Stegeman, veterinair epidemioloog en professor aan de Universiteit Utrecht aan de Nederlandse factcheckers van DPA, en het wordt ons ook via mail bevestigd door viroloog Marc Van Ranst.

Mutaties

Bovendien is de titel van het artikel misleidend en is er ook foute informatie in het stuk geslopen. ‘Het IBV-vaccin veroorzaakt geen nieuwe ziektes. Het IBV-virus is erg vatbaar voor mutaties, en geen enkel vaccin beschermt tegen alle varianten van een ziekte. Het is een fenomeen dat je ook bij de griep ziet: vaccins zorgen voor druk op de virussen. Om te ontsnappen aan het vaccin en te kunnen overleven gaan die muteren en die mutaties gaan dan overheersen tot het vaccin weer is aangepast. Het gaat dus niet om nieuwe ziekten maar om mutaties van IBV.’ Dat legde professor Stegeman uit aan DPA, en ook dat is volgens Marc Van Ranst helemaal correct.