Factcheck: nee, dit ‘kikkerlogo’ betekent niet dat een voedingsmiddel mRNA bevat

Op sociale media wordt gewaarschuwd voor een logo met een kikker: het zou betekenen dat een voedingsmiddel messenger-RNA (mRNA) bevat. Dat klopt niet: het bewuste logo is dat van de Rainforest Alliance. Het geeft aan dat een voedingsmiddel op een duurzame manier is geproduceerd.  

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 15 juli deelt een man onderstaand bericht op Facebook (hier gearchiveerd). 

‘Koop/eet niks met dit keurmerk, zit mRNA in!’, schrijft de man. Op de foto die hij bij die tekst heeft geplaatst, zien we zakenman, miljardair en filantroop Bill Gates en drie afbeeldingen van een groen logo met een kikker erop en de inscripties ‘Rainforest Alliance’ en ‘Certified’.

Het bericht werd 128 keer gedeeld en bereikte 12.900 Facebookgebruikers. Ook andere Facebookaccounts delen hetzelfde bericht (hier, hier, hier en hier gearchiveerd). Op X (voorheen Twitter) doet een soortgelijk bericht de ronde (hier gearchiveerd). Daarin wordt gesteld dat een bepaald type muntthee, verkocht bij de supermarktketen Aldi, mRNA zou bevatten. 

Wat is mRNA?

Messenger-RNA of mRNA is een nieuwe techniek die werd gebruikt bij het maken van de covid-19-vaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna, zoals Knack eerder al uitlegde. De techniek bestaat erin dat het vaccin niet de hele genetische code – het DNA – van het virus bevat, maar alleen die waarmee het lichaam het zogenaamde ‘spike-eiwit’ of ‘S-eiwit’, het stekelvormige eiwit waarmee het coronavirus onze cellen binnendringt. Met die genetische code – het mRNA – kan het lichaam zelf het eiwit aanmaken dat een immuunrespons opwekt. De mRNA-vaccins tegen covid-19 werden in 2020 door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) goedgekeurd voor gebruik.

Rainforest Alliance

Het logo dat we zien op de foto’s in de socialemediaberichten is dat van de Rainforest Alliance, een internationaal certificeringsorgaan voor duurzame producten. Volgens de website van de organisatie is het logo een kwaliteitslabel, dat aangeeft dat het bewuste product werd geproduceerd volgens duurzame methodes, met respect voor de natuur en voor de mensenrechten. 

Eerder weerlegde Knack in een factcheck al de onjuiste informatie dat het logo van de Rainbow Alliance zou betekenen dat een voedingsmiddel insecten zou bevatten.

Geen mRNA in voeding

Tijdens de coronapandemie was er nogal wat angst voor en desinformatie over het gebruik van deze mRNA-techniek in coronavaccins. Maar kan er ook mRNA in voeding zitten? Nee, zo blijkt. Aan de factcheckers van AFP liet een woordvoerster van de Rainforest Alliance weten dat ze niet op de hoogte was van Rainforest Alliance-gecertificeerd voedsel dat mRNA zou bevatten. 

Wolfgang Nellen, emeritus hoogleraar genetica aan de Universiteit van Kassel in Duitsland liet aan de factcheckers van het Franse persbureau AFP weten dat mRNA zelfs niet levensvatbaar zou zijn in voedsel, door de instabiele aard van van mRNA. Theoretisch zou het volgens de expert mogelijk zijn om het mRNA-vaccin in voedsel te injecteren, maar de effectiviteit zou verloren gaan door de opslag en de vertering van het voedsel. Een mRNA-vaccin kan alleen duurzaam zijn als het synthetisch wordt geproduceerd en op zeer lage temperaturen wordt bewaard, voegde hij er nog aan toe.

Ook Luka Cicin-Sain, professor en hoofd van de dienst Virale Immunologie aan het Helmholtz Center for Infection Research in Braunschweig in Duitsland bevestigde aan AFP dat het toedienen van mRNA-vaccins via voedsel niet effectief is. ‘Om een oraal mRNA-vaccin te maken, zou het mRNA omhuld moeten worden, zodat het niet verteerd wordt en in zijn geheel in de cellen kan worden opgenomen. De nanodeeltjes die gebruikt worden om het mRNA in mRNA-vaccins te omhullen, kunnen niet al die  functies bieden’, stelde de hoogleraar.

In een artikel dat op 20 januari 2023 werd gepubliceerd op de wetenschapswebsite Health Desk wordt uitgelegd dat het mRNA-molecuul zelf ‘instabiel is en snel afbreekt’ na toediening. 

Gates

Bill Gates, die via de Bill & Melinda Gates Foundation het onderzoek naar de mRNA-techniek mee heeft gefinancierd, is wel vaker het mikpunt van complottheorieën. Voor de stelling dat Bill Gates achter het keurmerk van de Rainforest Alliance zou zitten, bestaat geen enkel bewijs. Volgens de website van de organisatie maakt Gates geen deel uit van het bestuur of de directie van de organisatie. Wel heeft de Bill & Melinda Gates Foundation in 2007 een bedrag van 5,3 miljoen dollar geschonken aan de Rainforest Alliance, zo bleek ook eerder al uit een factcheck van het persbureau dpa, dat verder geen link heeft kunnen vinden tussen Gates en de Rainforest Alliance.