Factcheck: nee, dit is geen door Houthi’s aangevallen Amerikaans vrachtschip in Jemen

Op sociale media circuleert een video waarin een brandend vrachtschip te zien is. Het zou gaan om een Amerikaans vaartuig in Jemen, dat geraakt zou zijn door een antischeepsraket van Houthi-rebellen. Dat klopt niet: de beelden dateren van 2021 en zijn in Sri Lanka gemaakt.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 15 januari post een Nederlandstalige Facebookgebruiker onderstaande video van een hevig brandend vrachtschip, gefilmd vanuit de lucht. ‘Het schip, notabene een Amerikaans schip, werd vol getroffen door een raket uit Jemen en staat in brand’, zegt hij in het bijschrift.

Ook op Instagram en op X krijgen tienduizenden gebruikers de beelden te zien. Ook daar zeggen de bijschriften dat het zou gaan om een Amerikaans containerschip dat werd geraakt door een antischeepsraket voor de kust van Jemen.

De voorbije weken hebben de Houthi’s, een Jemenitische gewapende groepering die delen van het land controleert, raketten en drones afgevuurd op schepen in de Rode Zee, voor de kust van Jemen. Ze viseren daarbij naar eigen zeggen schepen uit landen die bondgenoten zijn van Israël of schepen die op weg zijn naar Israëlische havens. De Houthi’s zeggen dat de aanvallen een reactie zijn op de Israëlische bombardementen in Gaza. De rebellenbeweging steunt Hamas en de Palestijnse bevolking, en wil dat Israël stopt met de militaire operaties in de Gazastrook.

De Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk hebben dan weer aanvallen op de militaire bases van de Houthi’s uitgevoerd, om zo de veilige doorgang van schepen in de Rode Zee te waarborgen en daarmee de schade te beperken die de wereldhandel ondervindt van de blokkade.

Op 15 januari hebben de door Iran gesteunde Houthi-strijders inderdaad een antischeepsraket afgevuurd die een Amerikaans containerschip voor de kust van Jemen trof, de Gibraltar Eagle. Daarbij zouden geen gewonden zijn gevallen, en de schade zou beperkt zijn gebleven.

De video die we zien in het Instagrambericht heeft met die aanval echter niets te maken. De beelden tonen een brand op een containerschip in mei 2021 voor de kust van Sri Lanka, zo leren we uit een omgekeerde zoekopdracht (reverse image search) met enkele screenshots uit de video.

De brand brak toen uit op de MV X-Press Pearl, een Singaporees containerschip dat geladen was met honderden tonnen chemicaliën, waaronder 25 ton salpeterzuur, leren we uit de berichtgeving over die ramp. We vinden de video ook terug op het YouTube-kanaal van de Britse tabloid The Sun en op dat van de BBC.

Minstens twee mensen raakten gewond bij de brand of tijdens de daaropvolgende evacuatie, en het incident veroorzaakte een van de ergste milieurampen in de geschiedenis van Sri Lanka, volgens het Milieuprogramma van de Verenigde Naties.

De factcheckers van PolitiFact, die de claim eerder onderzochten, merkten op dat in de Instagramvideo’s de letter ‘A’ te zien is. Die letter blijkt een stuk van een 

watermerk te zijn met de tekst ‘AIR FORCE Media’. De volledige tekst is zichtbaar in de volledige video die onder meer The Sun en de BBC deelden in 2021. We kunnen dus met zekerheid stellen dat de beelden niets te maken hebben met het recente conflict in de Rode Zee, maar dat ze werden gemaakt in Sri Lanka in 2021.

De claim werd ook onderzocht door de factcheckers van USA Today. Zij kwamen tot dezelfde conclusie.