Factcheck: nee, dit filmpje toont niet enkel Belgisch landbouwprotest

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Online circuleert een filmpje van wat een recent Belgisch landbouwersprotest zou zijn. Dat klopt niet. De video is een compilatie van drie video’s. Twee daarvan tonen wel een landbouwersprotest in Brussel tegen de lage melk- en vleesprijzen, maar die betoging dateert al van 2015. De derde video toont een landbouwersprotest in de Noorse hoofdstad Oslo, in mei van dit jaar.

Op 25 september deelt een Nederlandse vrouw in de Facebookgroep ‘Dutch Patriots’ een filmpje van wat een landbouwersprotest lijkt te zijn. De groep telt 10.500 leden.

Het filmpje is een repost van een Facebookpost van een Letse vrouw. Op haar profiel werden de beelden 560.000 keer gezien en 44.000 keer gedeeld.

‘We zouden hier hetzelfde moeten doen. Dan zou de regering misschien iets inzien’, klinkt het in een commentaar. De video wordt daarmee gebruikt om protest in Letland aan te zwengelen. En, door de repost, ook in Nederland. Door de datum ’11 augustus’ onder het videobeeld lijkt het alsof het om recent boerenprotest gaat. In die timing ligt een belangrijk stuk van de wervingskracht voor gelijkaardig protest elders. Zien we effectief een Belgisch boerenprotest? En indien ja, welke context hoort daarbij?

De video, die slechts dertien seconden duurt, is een compilatie van drie video’s.

In het eerste deel, dat tot 0:04 loopt, zien we een confrontatie tussen landbouwers en de politie. Enkele tractoren en combi’s rijden op elkaar in. We zien ook Belgische vlaggen op de beelden. In de rechterbovenhoek van dit fragment zien we het logo van de Spaanse krant El Diario. Dat doet vermoeden dat de beelden van hen zijn.

In het tweede deel, dat op 00:10 begint, zien we eveneens een confrontatie tussen landbouwers en de politie. De politie lijkt besproeid te worden.

Het derde deel toont een groep tractoren die langs een grote laan met moderne gebouwen rijdt.

Via de videoanalyse-site Invid maken we enkele screenshots, waarop we via Google Afbeeldingen en Yandex een omgekeerde zoekopdracht uitvoeren. Volgens de zoekresultaten werd de video op 10 augustus ook op de alternatieve videowebsite Bitchute gepubliceerd. We zien ook dat de video op Twitter circuleert.

We nemen de drie videodelen onder de loep.

De screenshots van het eerste videodeel leiden ons naar een artikel op de Ierse website The Journal dat op 7 september 2015 werd gepubliceerd. De beelden zijn opgenomen in het artikel. Bij de bronverwijzing is het Twitteraccount van Jacobo de Regoyos vermeld, een Spaanse correspondent in Brussel die werkt voor de Spaanse radiozender Onda Cero.

Via geavanceerd zoeken gaan we op zoek naar tweets die hij op 7 september 2015 postte. We vinden dezelfde beelden terug. In het bijschrift stelt de journalist dat de beelden werden gemaakt door een vriendin, die de beelden aan Brusselse correspondenten doorspeelde.

Reden voor het protest waren de lage Europese melk- en vleesprijzen. Volgens het artikel zouden zo’n zesduizend boeren uit heel Europa geprotesteerd hebben. De Britse krant The Guardian sprak van 4800 deelnemers, het Franse persagentschap AFP schatte de opkomst op 8000 deelnemers. Tijdens een noodvergadering die dag beslisten de Europese landbouwministers een hulppakket van 500 miljoen euro uit te vaardigen.

De beelden van de protesterende landbouwers doken eerder ook al in andere factchecks op. Zo factcheckte het Franse persagentschap AFP de beelden in augustus. Toen werd beweerd dat de beelden een Franse antivaccinatiebetoging zouden tonen.

Het tweede deel van de video, dat vanaf de vierde seconde begint, toont ook een protest, waarbij de politie besmeurd lijkt te worden. De omgekeerde zoekopdrachten leveren weinig resultaten op. We zetten onze zoektocht op een andere manier voort. We googelen ‘farmers protest Brussels’. Als datum selecteren we de hele maand september 2015. We klikken op ‘video’s’.

In de zoekresultaten verschijnt een YouTube-video van de protesten, gepubliceerd door het persagentschap Associated Press. We zien de beelden van onze Facebookvideo vanaf 0:23. De boeren bestoken de politie met een hakselaar gevuld met stro.

De zoektocht naar het derde en laatste deel, dat amper 3 seconden lang is, verloopt moeizamer. We zien een groep tractoren in colonne door een straat met moderne gebouwen rijden. Het gebouw heeft een specifieke vorm: boven de ingang zien we een open kubus. Het dak van de rechterhoek loopt schuin naar beneden.

De bomen aan de overkant van de straat staan in bloei, wat doet vermoeden dat de video in de lente werd gefilmd, en niet in september zoals de eerste twee delen.

Uiteindelijk geven we de foto in op Google Lens. De beeldverificatieapp, die in 2017 werd uitgebracht, is voorlopig enkel voor smartphones beschikbaar. De app zou binnenkort ook als extensie op Google Chrome beschikbaar zijn.

We geven de foto in en voeren enkele zoekopdrachten op kleinere stukken van de foto uit. We selecteren de rechterhoek van het gebouw en zien een suggestie van een Noors gebouw in de resultaten opduiken.

We klikken op de derde zoeksuggestie en komen terecht op de website van het Noorse immobiliënbedrijf Bane NORD. Het artikel stelt dat het bedrijf zijn gebouw in de Schweigaardsstraat 33 in Oslo zou verkopen.

In Google Maps zoeken we ‘Schweigaards 33 Oslo’ op. De straat bevindt zich in de Landbrukskvartalet, te vertalen als het landbouwkwartier, van de Noorse hoofdstad. Op Google Maps zien we duidelijke gelijkenissen. We zien de open kubus boven de ingang, met daaronder ‘Bane NORD’ en het schuine dak van de rechterhoek. We zien ook de boom en de parking aan de overkant van de straat.

Om de originele video te vinden openen we YouTube en tikken we ‘Traktorer Schweigaards‘ (Traktoren Schweigaards) in de zoekbalk. Het filmpje vormt ons eerste zoekresultaat. De video werd op 11 mei 2021 op het YouTube-kanaal van de lokale krant VårtOslo gepost.

In de beschrijving van de video lezen we de hashtag #bondeopprøret, wat boerenprotest betekent. We googelen de hashtag en komen terecht op een artikel van de Noorse Rijksomroep NRK.

Volgens het artikel vonden de protesten plaats nadat de Noorse regering er niet in slaagde om een akkoord over landbouwfinanciering te sluiten.