Factcheck: nee, dit document bewijst niet dat covid-19 in een Chinees lab is ontstaan

Op sociale media circuleert een document dat zou moeten bewijzen dat de Britse staatsveiligheid in 2020 al wist dat het coronavirus in een Chinees lab ontstaan is. De PCR-test zou ontwikkeld zijn om de aandacht daarvan af te leiden. Dat klopt niet. Het document is niet afkomstig van de Britse staatsveiligheid, maar van een professor en een ex-directeur van de inlichtingendienst MI6. Het bevat geen bewijs, enkel vermoedens. De PCR-test en de PRC of Volksrepubliek China worden door elkaar gehaald.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media deelt de advocaat Michael Verstraeten een bericht waarin hij beweert dat een document bewijst dat het covid-19-virus in een Chinees lab is ontstaan. ‘De Britten hadden in maart 2020 een rapport van de staatsveiligheid waaruit bleek dat SarsCov2 “boven elke redelijke twijfel” manmade was’, stelt Verstraeten.

In een opiniestuk op de opiniesite Doorbraak verduidelijkt Verstraeten die claim: ‘De Britse premier Boris Johnson vond dat van de goede toevalligheid te veel en vroeg aan de geheime dienst MI6 om de zaak te onderzoeken. (…) Er werden pogingen ondernomen om de precieze oorsprong van het virus te verdoezelen. De Britse geheime dienst wijst daarvoor onder meer naar de promotie van de PCR-test. De Chinezen toonden wat voor een moreel hoogstaand volkje ze zijn door de genetische code van het virus vrij te geven. De hele wereld slikte de PCR-test vervolgens als de “gouden standaard”.’

Verstraeten baseert zijn bewering op een artikel van de Britse tabloid Daily Mail. ‘Een vertrouwelijk dossier dat werd samengesteld door Sir Richard Dearlove, het voormalige hoofd van MI6, werd doorgegeven aan de toenmalige eerste minister Boris Johnson bij de start van de uitbraak in maart 2020’, lezen we in dat artikel. In het artikel staat ook de eerste pagina van dat ‘vertrouwelijk dossier’.

Wat staat er in het document?

Richard Dearlove was tussen 1999 en 2004 directeur van de Britse inlichtingendienst MI6. Momenteel is hij werkzaam als universiteitsbestuurder. De andere auteur van het document, Gwythian Prins, is professor aan de London School of Economics and Political Science (LSE) in onderzoeksdomeinen zoals Afrikaanse geschiedenis en medische antropologie. De auteurs waren in 2020 dus niet werkzaam bij MI6 en het document is bijgevolg geen product van die Britse inlichtingendienst.

In de tekst lezen we het oordeel van de twee auteurs met input van enkele andere professoren en een bedrijfsleider: ‘Wij oordelen dat de PRC (Volksrepubliek China, nvdr) een informatie-operatie aan het uitvoeren is om het narratief van natuurlijk ontstaan te verspreiden om via misleiding de werkelijke oorsprong en verantwoordelijkheid te verdoezelen.’

In het document vinden we niets terug over de PCR-tests die voor de detectie van het coronavirus gebruikt werden. Wanneer we Verstraeten om bewijs vragen voor zijn bewering over die tests, maakt hij duidelijk dat hij de PRC – People’s Republic of China – en de PCR- of polymerase chain reaction-test door elkaar heeft gehaald.

Ondertussen werd de tekst op Doorbraak aangepast. Doorbraak stelt niet duidelijk dat er een rechtzetting heeft plaatsgevonden.

In 2020 schreef de Britse pers al dat Dearlove ervan overtuigd was dat covid-19 in een Chinees lab ontwikkeld werd. Zo schreef Sky News in juli 2020 dat de vorige baas van MI6 opriep tot een open debat over de oorsprong van het coronavirus. Dearlove kon die beweringen echter niet staven met bewijs.

Is er bewijs voor de lablek-theorie?

Knack publiceerde eerder al factchecks over soortgelijke claims. Het narratief dat het coronavirus in een Chinees lab zou zijn ontstaan, circuleert al langer en breder.

Het is ook niet de eerste keer dat de inzichten van een geheime dienst over de oorsprong van het coronavirus ter discussie staan. In 2023 voerden Amerikaanse overheidsdiensten een nieuw onderzoek naar de herkomst van het virus. Het rapport besloot dat zowel een natuurlijke oorsprong als een ‘lablek’ plausibel worden geacht, lezen we bij Knack. 

En eerder deze maand onthulde de Duitse pers dat de Duitse geheime dienst BND in de lente van 2020 een rapport voor de regering had opgesteld waarin stond dat ze met ’80 tot 95 procent’ zekerheid dachten dat de pandemie het gevolg was van een lablek, lezen we bij Knack. 

Geen enkel van deze rapporten geeft bewijs voor de bewering dat covid-19 in een Chinees lab zou zijn ontstaan. De wetenschappelijke consensus is nog steeds dat het coronavirus op een natuurlijke manier is ontstaan en is overgedragen van dier op mens.