Factcheck: nee, deze videobeelden zijn niet in Libië gemaakt

Op sociale media gaat een filmpje rond waarin de verwoestende storm te zien zou zijn die Libië onlangs trof. Maar de beelden zijn zeker niet allemaal in Libië gemaakt: het gaat om een compilatie van filmpjes waarin natuurrampen te zien zijn die eerder en elders gebeurden.  

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 15 september post een vrouw onderstaande video op Facebook (hier gearchiveerd).

Op 10 september werd Libië getroffen door een zware storm, die leidde tot overstromingen en dambreuken die aan duizenden mensen het leven kostten. De video die de vrouw hierboven deelde, duurt iets meer dan 3 minuten en zou beelden tonen van de ravage die de natuurramp aanrichtte in het Noord-Afrikaanse land.

De beelden zijn duidelijk op verschillende locaties gefilmd. ‘Die heftige storm is in de Filipijnen’, reageert iemand op de Facebookpost.

Uit ervaring weten we dat na een natuurramp of een andere ingrijpende gebeurtenis in de actualiteit wel vaker oudere beelden worden gedeeld die niets met de recente catastrofe te maken hebben – vaak door nietsvermoedende socialemediagebruikers. Dat gebeurde bijvoorbeeld na de zware aardbeving in Syrië en Turkije in februari 2023,  zoals blijkt uit verschillende factchecks van Knack.

Waar zijn deze beelden gemaakt?

Om dat te achterhalen maken we screenshots van de video en laden ze op in Google Afbeeldingen en andere zoekmachines. Sommige fragmenten zijn echter te slecht van kwaliteit om de oorsprong te kunnen achterhalen.

Florida

Het eerste fragment van de Facebookvideo, dat tien seconden duurt, vinden we via een omgekeerde fotozoekopdracht terug op X (voorheen Twitter), waar ze moeten doorgaan voor beelden die 3 dagen eerder in Florida zouden zijn gemaakt. 

Die datering klopt niet, dat ze in Florida zijn gemaakt wel. Dat blijkt uit YouTube-beelden die de doortocht van orkaan Matthew in Florida in oktober 2016 tonen (vanaf 4:10). Ook de Amerikaanse reguliere media berichtten over de schade die orkaan Matthew in Florida aanrichtte. Op Google Streetview vinden we de precieze locatie terug waar de beelden werden gemaakt.

Ook een ander fragment (vanaf 2:27) toont een tornado in de Verenigde Staten: die van 1 mei 2022 in de staat Kansas, zoals blijkt uit een tweet van ABC News. 

China

Ook het daaropvolgende fragment duurt 10 seconden.

We laden een screenshot van het fragment op bij Google Afbeeldingen en komen zo terecht bij een TikTokvideo die het heeft over een ‘storm in China’. We laden hetzelfde screenshot op bij de Chinese zoekmachine Baidu, en krijgen zo de bevestiging dat het inderdaad gaat om beelden uit China, meer bepaald van een storm die eind juni de Taihang Mountain Grand Canyon trof, in de provincie Shanxi. 

Ook het fragment dat begint bij 1:02 en een stadion toont, is in China gefilmd. Het toont het Quanzhou Strait Sports Center Gymnasium, waar op 28 juli 2023 de tyfoon Doksuri huis hield.

Van het fragment (van 0:46 tot 0:55) waarin we een gebouw met een groen dak zien – het zou een sport- of evenementenhal kunnen zijn – hebben we niet kunnen achterhalen waar het precies is gefilmd. Zeker is wel dat het geen beelden kunnen zijn van de storm in Libië begin september, aangezien de beelden al eerder op Chinese en Japanse  socialemedia-accounts werden geplaatst, zoals ook de factcheckers van Dpa eerder al meldden.