Factcheck: nee, deze video van een windturbine die in tweeën kraakt door een storm is niet echt

Socialemediagebruikers delen een video van een windturbine die verwoest wordt door een storm. Ze vrezen dat de Noordzee in de toekomst vol brokstukken van turbines zal komen te liggen. Maar de video is niet echt. Het gaat om een computeranimatie.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 26 april deelt een Nederlandstalig Twitteraccount een video waarin een windturbine tijdens een storm wordt weggeblazen (hier gearchiveerd). In de eerste seconden zien we een landschap dat vol met windturbines staat. Vervolgens zien we drie paarden wegvluchten, waarna een van de windmolens in tweeën breekt en er brokstukken over het hele weiland vliegen.

‘Binnenkort ligt de bodem van de Noordzee er vol mee… weg vissen en zeevogels. Alhoewel, die waren al weg vanwege het gedreun’, lezen we in het bijschrift.

Over het toenemende aantal windmolens bestaat veel ongerustheid. Soms is die terecht, soms onterecht. Knack factcheckte al meerdere claims over de impact van windmolens.

Ook Nederlandstalige Telegramkanalen delen de video, net als TikTok-accounts, waar een post 19.300 likes heeft (hier gearchiveerd).

Is deze video echt?

Om te beginnen, kloppen we aan bij postdoctoraal onderzoeker in beeldmanipulatie Hannes Mareen (UGent- imec). Hij heeft geen weet van software die objectief kan aantonen dat de video niet echt is. ‘Maar het lijkt me duidelijk dat verschillende dingen niet kloppen’, zegt Mareen. ‘Kijk bijvoorbeeld naar de animaties van het gras, de planten en de paarden. Die bewegen zich heel repetitief en synchroon. De paarden tonen ook weinig detail. De onscherpte bij snelle bewegingen lijkt me niet realistisch. Ook de manier waarop de brokstukken van de windturbine vallen en met elkaar interageren lijkt me erg onrealistisch.’

We nemen enkele screenshots van de video en laden die op bij Google Afbeeldingen. Zo zien we dat de video al langer circuleert. We komen bij een artikel op de videosite Klipland, waarin we lezen dat het zou gaan om CGI-beelden, computergeanimeerde beelden. In het artikel wordt verwezen naar het Instagramaccount yo_dojo, een pseudoniem voor ene Travis Sattler. Hij omschrijft zichzelf als ‘digitale maker’ en ‘3D goeroe’.

We scrollen wat op zijn Instagramaccount en vinden de video terug. Die postte hij op 21 februari 2019.

Een jaar later, op 26 maart 2020, postte hij een video waarin hij uitlegt hoe hij de beelden heeft gemaakt.

Kan een windmolen breken tijdens een storm?

In het verleden zijn al enkele windmolens gesneuveld door felle rukwinden. In Denemarken zijn in 2008 bijvoorbeeld twee windmolens omvergewaaid tijdens een zware storm, terwijl recentelijk op 4 januari een windmolen in het Nederlandse Zeewolde sneuvelde tijdens een storm. Momenteel wordt onderzoek gedaan naar de oorzaak van het incident. Het lijkt erop dat de laatste inspectie niet naar behoren is uitgevoerd. Dat lezen we in een artikel van de Nederlandse omroep NOS. Om dergelijke incidenten in de toekomst te vermijden, pleitte hoogleraar voor Windenergie Gerard Van Bussel (Technische Universiteit Delft) in een NOS-artikel voor een jaarlijkse keuring van windmolens.

We hebben ook contact opgenomen met Van Bussel, die aangeeft dat de nieuwere windmolens minder gevoelig zijn voor dergelijke incidenten. ‘Sinds 2000 hebben we namelijk de mogelijkheid om de snelheid van de wieken te regelen’, legt hij uit.‘Boven een bepaalde windsnelheid, rond windkracht 6, neemt het toerental niet verder toe. De windmolen wordt dan bewust minder effectief gemaakt door de wieken te verstellen. Zo voorkomen we een te hoog toerental en een overbelaste generator. Als de wind sterker is dan windkracht 8 worden de windmolens uit voorzorg allemaal stilgelegd. Dat gebeurt door de wieken zover naar de wind toe te draaien dat de aerodynamische krachten wegvallen. Dan stopt de molen vanzelf.’ Dat lezen we ook op de website van het Amerikaanse ministerie voor Energie.